Relay (2024)
Direct na afloop van deze Riz Ahmed-Lily James-Sam Worthington klokkenluidersmisdaadthriller hoorde ik iemand vertellen dat deze zeer snel op één van de streamingdiensten te zien zal zijn, en toen viel het allemaal wat meer in elkaar. Relay is namelijk meer ‘opvulling’, of content, dan dat het ‘kunst’ is (als in: een verhaal waarvan je vóelt dat de makers het moesten vertellen). Vermakelijke opvulling hoor, maar als ik eerlijk ben: nog geen 24 uur later voel ik de herinnering alweer wegsijpelen uit m’n geheugen, en ik voel ook weinig neiging om dat tegen te houden. Hoe fijn de acteurs (en poster) ook zijn om naar te kijken, of hoe indrukwekkend regisseur David Mackenzie’s filmografie ook is…
Het verhaal
Ash (Ahmed) is dé go-to-guy als je als potentieel klokkenluider je werkgever ooit dacht te willen afpersen, maar de daaropvolgende intimidatie toch ook weer zó heftig vindt, dat je er eigenlijk weer onderuit wilt. Maar ja: huur je dan een advocaat in, of wat doe je dan? Inderdaad: dan huur je zo’n nogal specifiek specialist in. Volledig professioneel heeft Ash zich echter totaal anoniem weten te maken, en het enige contact tussen hem en z’n cliënten is via een zogenaamde relay-service: een dienst die eigenlijk voor dove mensen is opgezet. De tussenpersoon spreekt namelijk getypte tekst uit, of zet gesproken tekst om in typwerk. Hierdoor kan Ash dus zonder gevaar voor eigen hachje laten zien waar hij goed in is: minutieuze uitleveringsmomenten creëren waar mening inlichtingendienst jaloers op zal zijn…
Ash’ nieuwe klant, waar de film volledig omheen opgezet is, is Sarah (James). Ze heeft als microbioloog bij een groot bedrijf ontdekt dat er met onderzoeksgegevens is gesjoemeld, maar toen ze dit bij haar leidinggevende meldde, werd ze vrij snel overgeplaatst en later ontslagen. Gelukkig had ze nog een kopie van het originele onderzoeksrapport weten mee te skoepen, want voordat Ash überhaupt ja lijkt te hebben gezegd, zien we al hoe ze wordt geschaduwd door Dawson (Worthington) en z’n team.
Een kat-en-muis-en-corporate-kat-spel begint, want lukt het Ash om wederom zo professioneel een zaak op te lossen, of gaat hij die professionaliteit toch wat ‘oprekken’ omdat Sarah stiekem toch ook wel erg aantrekkelijk is en een juiste snaar raakt? Mede vanwege haar ‘ik heb een sterk iemand nodig die me kan beschermen‘-houding…
“Klopt het nu nog wel allemaal?“
Ja, bovenstaande kop schoot in het terugdenken aan de film al meermaals door m’n hoofd. Maar die ga ik niet beantwoorden voordat ik een – SPOILER ALERT – heb getypt. Wat blijkt namelijk: Sarah is niet wie ze is, maar juist een pion die de film eigenlijk nóg wat cynischer maakt. En daarin maakt het dus een vergelijkbare plotwending als in Novocaine gebeurde. Alleen is dat hier qua opzet nogal opzichtig en vooral erg groots, waardoor het ook minder geloofwaardig wordt. Want waren werkelijk al die onhandige acties van haar dus vooropgezet (ik denk nu aan die 16 missende bladzijden bijvoorbeeld), of hebben ze aan het eind van het schrijfproces deze check niet gedaan, waarbij ik hoop dat dat dan per ongeluk is gedaan, en niet uit disrespect naar de intelligentere kijker – EINDE SPOILER ALERT. Want dat hele spel rondom eerlijkheid, wat klokkenluiders dus openbaar willen maken, dat maakt wel lekker cynisch. Zeker als je in bijna elke NOS Journaal kunt zien hoe sommige mensen nog altijd die fijne naïviteit hebben en verbaasd reageren als een bedrijf toch ineens nul morele verantwoordelijkheid blijkt te nemen (die we van elkaar als mens wel ‘eisen’/verwachten). Terwijl je inmiddels toch wel mag beseffen, dat een bedrijf slechts één doel heeft: winstmaximalisatie. En wat ze daarvoor over hebben? Alles waarmee ze weg kunnen komen. Liefst binnen de wet, maar kan dat niet – en lobbyisten weten de wetgever niet voldoende te beïnvloeden, manipuleren en/of omkopen – dan houdt een PR-afdeling, of nóg erger, het wel uit het nieuws (ik was ooit een ingewijde; dit is helaas geen fata-/nihilisme mijnerzijds)…
Crew & cast
Mackenzie maakte eerder flink wat indruk met Starred Up en vooral Hell or High Water. Maar dat waren helemaal niet de films waarmee hij als Britse regisseur doorbrak. Ja, in de VS mogelijk wel, maar eerder maakte hij ook al films als Young Adam (met Ewan McGregor en Tilda Swinton), Hallam Foe (met Jamie Bell) en Perfect Sense (met wederom McG. en Eva Green). Films die hier nooit groot gedraaid hebben volgens mij, maar die het in de videotheek toentertijd zó goed deden, dat ik me de titels nog goed herinner. Maar mogelijk is dat – in combinatie met die Jack O’Connell-doorbraakfilm en die heerlijke neo-western – ook wel de reden dat ik van Relay net wat meer verwachtte. Terwijl ik vooraf dus echt niets meer wist dan dat Ahmed erin zat en Mackenzie betrokken was.
Ik vroeg me dus de hele film af waar ik die blonde handlanger van Worthingtons karakter van kende, maar dat is dus Willa Fitzgerald van onder andere Strange Darling en The Fall of the House of Usher (tv). Nu wordt m’n beleving van Relay direct weer beter, doordat ie me doet terugdenken aan het (natuurlijk ook zoveel betere, maar ook totaal andere) Strange Darling, maar ‘mag’ dat? Ik ben overigens al tijden ‘fan’ van Ahmed. Hij zat natuurlijk al in Four Lions en Ill Manors (in ook zijn geboorteland: het VK), maar brak internationaal geweldig door als schuchter manneke tegenover Jake Gyllenhaal in Nightcrawler. Ik vond ‘m ook geweldig in het hier volgens mij weinig geziene The Night Of (tv), terwijl hij ook te zien was in vijf afleveringen van The OA (tv). Maar de film waar menig filmkijker direct aan terug zal denken is natuurlijk Sound of Metal. Niet alleen omdat hij voor die rol z’n eerste Oscarnominatie kreeg (z’n tweede, als regisseur van de kortfilm The Long Goodbye, verzilverde hij overigens wél!), maar omdat ‘doofheid’ daarin nogal een groot thema is, en hij in Relay dus ook een apparaat gebruikt dat door voornamelijk doven en slechthorenden wordt gebruikt.
Final credits
Ja, je ziet dat m’n gedachten ook tijdens de film al wat afdwaalden…
En als je weet dan dat ik al het bovenstaande gisteren schreef, en deze eindalinea nu aan het schrijven ben en ook letterlijk moeite heb om de film weer terug te halen, dan zegt dat mogelijk wel genoeg. Ik genoot best aardig van Relay, maar als ik een film me twee dagen later al minder herinner dan een aflevering van Only Murders in the Building (tv) die ik erna nog keek, dan zegt dat wel iets over de enorme ‘vergetelijkheid’ van deze film. Ik weet echter ook dat juist dát de reden is voor sommigen om film te kijken, dus mogelijk dat velen deze film hoger waarderen dan ik. Ik vond het echter teveel overkomen als ‘content‘ uit een ‘industrie’…