Blonde (2022)

Allereerst: Blonde is een erg opvallende en ook bijna hels-heftige vertelling, die daarin wel wat raakvlakken heeft met Elvis. Ik vond Blonde bloody indrukwekkend, maar wil wel wat voorbehouden maken. Zeker omdat niet iedereen deze film trekt en/of aan kan, verwacht ik. Mensen met bijvoorbeeld een abortus-trauma, die raad ik deze film niet aan. Maar ook mensen die niet mee willen/kunnen gaan in heftig depressive en/of suicidal tendencies vermijden deze film beter.
Okay, nu die serieuze mededelingen erop zitten, nog even het volgende: ga niet lopen miepen dat je vindt dat Marilyn Monroe niet gespeeld mag worden door een Cubaanse actrice. Ten eerste mag Ana de Armas van mij met gemak een Oscarnominatie krijgen voor haar rauwe rol (zo goed speelt ze namelijk), maar daarnaast ook het volgende: als je echt over zulke pietluttigheden valt, dan gaat er nog veel meer in de weg zitten bij je…

Het verhaal
Vanaf het allereerste shot weet je al, Andrew – Chopper, The Assassination of Jesse James by The Coward Robert Ford, Killing Them Softly (!!) – Dominik gaat je geen reguliere biopic voorschotelen. Nou ja, verhaaltechnisch vertelt hij wel het gehele verhaal: van hoe de jonge Norma Jean (Lily Fisher) lijdt onder een psychiatrisch gestoorde moeder (Julianna – I, Tonya, Black Mass – Nicholson), haar leven lang op zoek was naar haar echte vader (en dientengevolge al haar vriendjes/echtgenoten “Daddy” noemde?), gruwelijk leed onder de schofterige, toxic masculinity (nogal een thema van Dominik, niet?) in Hollywood, en uiteindelijk nooit in het reine lijkt te zijn gekomen met haar roem, waardoor ze eigenlijk nooit ‘rust’ had…

Een verhaal waarin de volwassen Marilyn (De Armas) toont hoe veel van de films – en de daarin gezongen liedjes – wel heel perfect lijken te passen bij haar levensloop. Waarschijnlijk is hier wel wat creatieve vrijheid genomen, want ander heeft ze wel erg veel invloed gehad op bijvoorbeeld een grootheid als regisseur Billy Wilder (Ravil – Defiance – Isyanov). Natuurlijk komen ook de huwelijken met Joe DiMaggio, hier enkel ‘Ex-Athlete’ (Bobby – The Station Agent, Nine Perfect Strangers (tv) – Cannavale) genoemd, en playwright Henry Miller (Adrien – The French Dispatch, The Pianist – Brody) voorbij, die wel degelijk zwaar onder de indruk was van vooral haar intelligentie. Maar dat alles is vooral context, want eigenlijk gaat het verhaal dus over iemand die zich nooit vereenzelvigde met haar bekende alter ego, en daardoor bijna nooit en nergens gewoon zichzelf kon zijn (en/of ontdekken)…

Schofterige demythologisering 
Ik vind het altijd apart, als ik zó heerlijk diep in een film/verhaal geraak, om dan na afloop te ontdekken dat velen er een probleem mee hadden. En in die kritieken zijn twee ‘hoofdstromingen’ te ontdekken. Over de eerste, dat het wederom een (witte) man is die het verhaal van een vrouw en haar struggles (en dan vooral ook abortus-ervaringen) moet komen vertellen, daar waag ik me als cisgender witte man niet verder aan, dan dat ik me voor kan stellen dat voor vrouwen – die de heftigheid van een abortus uit eigen ervaring kennen – deze film veel te confronterend is. Al kan ik daarbij niet onverlet laten, dat Joyce Carol Oates, schrijver van de gelijknamige roman waarop deze film is gebaseerd, na het zien van een ruwe edit van de film ontzettend onder de indruk was, juist vanwege het feit dat een man zo’n feministische film kon maken…
Daarnaast is de film sowieso nogal confronterend. Ook in hoe de magische mythe van Marilyn Monroe wel heel rauw om geschoffeld wordt. Al wisten ‘kenners’ natuurlijk allang van haar zware psychische struggles. Daarnaast deed de schofterigheid van de filmwereld voor vrouwen in de jaren 50/60 me dus bijna concluderen dat het verhaal van Elvis (zoals getoond in Elvis) ineens wat minder zielig aanvoelt. En ergens voel ik hier ook een link met de tweede kritiekstroming, dat het verhaal nergens heen zou gaan en puur bedoeld is om te shockeren. Nu lijkt de film – naast eerdergenoemde vrouwen – vooral voor conservatieve puriteinen (en andere sprookjesgelovers) te heftig te zijn, en ergens vind ik dat dus ook een compliment. Maar ik voelde behoorlijk hard mee met de rust die Norma Jean uiteindelijk voor zichzelf ‘moest’ creëren, waarmee het verhaal eigenlijk mooi ‘rond’ werd. Maar dat is een meevoelen dat velen waarschijnlijk niet willen of durven. Ik voel nu namelijk ook lichtelijk zo’n 113-vermeldingsnoodzaak opkomen. Want als je hierin niet mee kunt gaan, dan beleef je deze film waarschijnlijk niet zoals de makers ‘m volgens mij bedoeld hebben…

Cast & crew
Een deel van de (puriteinse) kritiek is dat Ana de Armas wel erg veel met ontbloot bovenlijf door het beeld paradeert. Natuurlijk een teken van de geïnstitutionaliseerde preutsheid die Hollywood in de afgelopen decennia over de wereld heeft verspreid. Het is wat te makkelijk om dit dan als ‘lef’ van De Armas te betitelen, maar het is en blijft natuurlijk belachelijk dat liefdesrelaties in films veel meer kleding bevatten dan in real life. Daarnaast past het natuurlijk ook goed bij de ontzettend rauwe vertelling (dacht even dat ik hier Dominiks Australische achtergrond moest benoemen, tot ik erachter kwam dat hij Nieuw-Zeelands is). Ik wist namelijk niet dat ze eigenlijk haar hele leven lang zo onzeker is gebleven (ja, ik herinner me nu wel Michelle Williams’ Monroe uit My Week with Marilyn, maar die film is erg zoetsappig, vergeleken met Blonde), en dat speelt De Armas echt geweldig. Daarnaast komen er op Instagram inmiddels tal van vergelijkingen tussen De Armas’ vertolking en de echte Marilyn voorbij, waarbij het soms zelfs écht lastig te zien is wie nu de echte was.
Naast De Armas vallen Cannavale en Brody natuurlijk op vanwege hun naam/bekendheid, maar zeer veel ‘hoeven’ ze niet te doen in hun rollen. Opvallender zijn Evan Williams en Xavier Samuel, die respectievelijk Edward Robinson Jr. en Cass Chaplin spelen; inderdaad: beiden zoons van wereldberoemde papa’s, maar hier vooral de twee mannen waarmee Marilyn een driehoeksverhouding aan ging (zie still hierboven). Al leverde dat bijna enige lichtpuntje in haar leven – deels getoond met een prachtige ‘seks-performance’-scène – ook een ontzettend cynisch/pijnlijk moment op, waarmee ik dus bij dat veelvuldige thema van Andrew Dominik uit kom: toxic masculinity. Want eigenlijk zit dat dus door de hele film heen verweven, waarbij je zou kunnen concluderen dat zelfs de toentertijd beroemdste vrouw ter wereld daar ook aan onderdoor is gegaan. Dominik focuste zich in Chopper nog ‘enkel’ op de gevolgen hiervan voor één man (de echt bestaande Mark ‘Chopper’ Read), waarna hij een wat metaforischer/beschaafder versie van de mannelijke geldings-/overheersingsdrang toonde in het wat mij betreft fantastische Killing Them Softly (hoofdrolspeler Brad Pitt is nu één van de producenten van de film). En nu heeft hij dus Joyce Carol Oates’ roman uit 2000 naar het witte doek vertaald, met als doel om Norma Jean als het centrale personage in een soort sprookje te tonen. Van een ‘wees’ die verdwaald raakte in de bossen van Hollywood, naar iemand die volledig opgeslokt werd door hét icoon van de twintigste eeuw (haar eigen beroemde alter-ego)…

Final credits
Daarnaast verraste de cameravoering me niet alleen stevig, de film switcht ook behoorlijk veel tussen zwart-wit en kleur. Het nut hiervan ontgaat me wel wat – raar ook dat Marilyns ogen daardoor leken te switchen van blauw (in de kleuren-scènes) naar bruin/zwart (in de zwart-wit-scènes) – maar Dominik ‘kennende’ móet daar een goede reden achter zitten.
Ik vind het jammer dat niet iedereen deze film positief beleeft. Nu kunnen puriteinen met hun ouderwetse redenen mij gestolen worden, maar ik hoop wel dat de film de juiste impact heeft bij de juiste mensen. Mijn beeld van Marilyn Monroe voelt nu in elk geval een stuk authentieker (en ‘bezorgder’), waarmee dit dus een totaal andere film is dan het erg zoete My With with M.
Maar wees dus wel gewaarschuwd: niet enkel die abortus-scènes worden behoorlijk rauw en in your face getoond…