Godzilla Minus One (a.k.a. Gojira – 1.0 – 2023)
Misschien wel het verrassendste aan deze Oscarwinnaar is dat het overgrote deel van de film eigenlijk ‘oorlogsverwerkingsdrama’ is, waarbij de visual effects (waarvoor de film dus Guardians 3, Napoleon, The Creator en M:I – Dead Reckoning 1 versloeg!) vooral ondersteunend aan het verhaal ingezet worden. En dat verhaal is – zie de titel – een lekker klassiek Godzilla-origin-achtige-story, maar wat dus vooral gaat over eer, opoffering en iets van verlossing voor een volk dat zich na een verloren oorlog weer moet zien op te richten. En werd die oorlog niet verloren na de inzet van een atoomwapen? Iets waar Godzilla juist van lijkt te smullen..?
Het verhaal
Het is het einde van de Tweede Wereldoorlog als kamikazepiloot Koichi Shikishima (Ryunosuke Kamiki) z’n ogenschijnlijk kapotte vliegtuig landt op het kleine eilandje Odo, waar een ‘kamikaze-reparatie-team’ werkzaam is. Al snel ontdekken ze dat er helemaal niks mis is met het vliegtuig, maar dat Koichi niet zo’n zin heeft zichzelf op te offeren. Voordat hij hier z’n Aziatische schuldgevoel voor kan aanzwengelen (lekker lomp ‘geholpen’ door hoofd-mecanicien Tachibana (Munetaka Aoki)), komen er allerlei diepzeevissen naar de oppervlakte: het teken dat er iets uit de dieptes omhoog aan het komen is. En ja hoor, voordat de mannen op het eiland van hun schrik bekomen zijn, heeft een groot ogenschijnlijk prehistorisch zee-monster/hagedis zo’n beetje iedereen geplet of weggegooid. Koichi verstijft wederom bij het mogelijk kunnen redden van de situatie, maar is daardoor misschien ook wel één van de twee die de aanval wél overleven…
Terug in Tokyo, als de oorlog is afgelopen, blijken z’n ouders en hele wijk te zijn omgekomen bij luchtaanvallen. Had hij die kunnen voorkomen als hij z’n taak wél uitgevoerd had? Is het verliezen van de oorlog aan hem te wijten? Iets dat z’n buurvrouw Sumiko (Sakura Andô) hem graag aanwrijft. Dus mogelijk is het niet zo verwonderlijk, dat als hij ergens de jonge zwerfster Noriki (Minami Hamabe) tegen het lijf loopt, die ook nog een baby bij zich heeft, dat hij zich graag laat overrompelen door haar opdringerige hulpvraag.
Langzaam lijken ze gedrieën een leventje op te bouwen in de puinhopen van Tokyo, maar als het geld opraakt moet Koichi toch weer aan het werk. Hij vindt een risicovol maar goed-betalend baantje op een mijnenveegboot. En dat loopt allemaal vrij soepel (ondanks z’n terugkerende dromen over die aanval op dat eiland), totdat er een flink aantal schepen tot zinken wordt gebracht, op een pad dat lijkt te leiden richting de hoofdstad van Japan. En ja hoor, wat blijkt: Godzilla is terug en ogenschijnlijk onstopbaar. Net zoals Koichi’s oorlogstrauma…
Klassieke kennismaking
Ja, deze kop bedoel ik wel op verschillende manieren. Ik wist natuurlijk wel dat Gojira voor veel meer stond dan enkel een ‘filmmonster’ in de Japanse cinema. Maar ik had nooit één van die voorlopers van die commerciële Hollywoodvarianten gezien. En nu nog altijd niet, maar deze Godzilla Minus One is dus qua opzet en thematiek volgens mij een perfecte hommage aan die ‘originele’ Gojira-films. Iets dat ik aanneem, maar gezien de authenticiteit en passie waarmee deze ongelooflijke low-budget-film is gemaakt, denk ik dat de makers vooral ook respectvol wilden zijn. Het totale budget van deze film lag ergens tussen de 10 en 15 miljoen dollar. Als dit een Amerikaanse studiofilm was geweest, dan had ie makkelijk het tien- of vijftienvoudige gekost. En ik weet niet of het er dan veel beter uit gezien had. Ja, die soms wat houterige stappen die het monster op land zet doen wat ‘raar’ aan, maar ze tonen ook een soort van onvermijdelijkheid waar je machteloos tegen bent als ‘mensje’.
Maar wat ik dus het ‘mooiste’ aan de film vond, is dat het zo overduidelijk een verwerkingsthema bevat. In hoe een heel volk weer iets van eer of vergiffenis denkt te kunnen hervinden/krijgen door gezamenlijk tegen een onstuitbare vijand te strijden. En ergens lijkt het ’t hoogst haalbare, om daar dan ook nog je leven voor te geven. Oftewel: perfecte ingrediënten voor flink wat drama..!
Cast & crew
Helaas is m’n kennis van Japanse acteurs beperkt tot degenen die ik hier in voornamelijk filmhuizen zie. Dus buiten de usual suspects ken ik niemand bij naam. Zo ook Ryûnosuke Kamiki niet, die een behoorlijk uitgebreid oeuvre heeft, maar de opvallende films daarin bestaan uit stemacteerwerk voor films als Your Name en Studio Ghibli’s prachtige Spirited Away (!!). Minami Hamabe is volgens IMDb bekend van Let Me Eat Your Pancreas, wat een opmerkelijke titel is voor een film over iemand met een dodelijke ziekte (ik denk dan lymfklierkanker, als in pancreas?), maar ik kende haar dus niet. Als je bovenstaande still bekijkt, dan begrijpt je waarschijnlijk wel waarom ik meermaals aan het woord “klassiek” moest denken bij deze film…
Ishirô Honda en Takeo Murata, grondleggers van de Gojira-verhalen in de jaren 50 van de vorige eeuw, worden naast regisseur en scenarist Takashi Yamazaki gecredit, waaruit het eerdergenoemde respect voor die originelen ook wel blijkt. Yamazaki maakt overigens al 30 jaar films, waaronder ook aardig wat science-fiction. Hij lijkt dus geen vreemde in het gebruik van visuele effecten, waarvoor Godzilla Minus One dus best verrassend de Oscar won. En ja: het ziet er allemaal goed uit, maar ergens voelt het ook zo als hommage aan die klassiekers, dat het soms wat zichtbaar lijkende ‘knutselwerk’ juist voor wat nostalgie zorgt. De vfx zijn ontzettend goed voor een film met zo’n laag budget, maar de makers zijn niet vergeten waar ze schatplichtig aan zijn. Dus ze ‘mochten’ ook niet fully strak Hollywood-digital gaan, neem ik aan…
Final credits
Yes, en dat levert dus een film op, die een paar dagen later nog altijd goed aanwezig is. Echt een beetje het gevoel dat ik mijn gemis van die klassieke Gojira-verhalen nu wat heb weten ‘op te lossen’ of zo. Niet dat ik nu met veel enthousiasme die klassiekers uit de jaren 50 móet gaan zien (weet niet hoe goed die de tand des tijds doorstaan hebben namelijk, en wil m’n beleving van deze film niet ‘aantasten’), maar begrijp nu in elk geval wel waarom deze films zo populair waren daar.
Waarbij mij de Oscarwinnende effecten dus veel minder opvielen dan dat best overheerlijk en overduidelijk aanwezige menselijke drama…