Gold (2016)
Zeer losjes gebaseerd op de Bre-X Minerals-zaak uit de jaren 90 van de vorige eeuw vertelt Gold over een apart avontuur in de Indonesische jungle én op Wall Street, maar met zoveel twists & turns dat je je als kijker nogal beetgenomen voelt. En ook al past dat thematisch gezien wel bij wat de regisseur van onder andere Syriana wil vertellen, in mijn ogen wordt de flinke potentie van dit verhaal – wat in het beste geval een soort The Wolf of Wall Street in the jungle had opgeleverd – daardoor grotendeels vernacheld. Een conclusie die in de allerlaatste scène nogal bevestigd lijkt te worden, hoe hard Matthew McConaughey z’n best ook doet met z’n opzichtige pens, kromme tand, ketterrijk gerook en lelijke comb over…
Het verhaal
Vanaf het eerste shot weten we al dat we eigenlijk kijken naar de visualisatie van een verhaal dat Kenny Wells (McConaughey) vertelt tegen Paul Jennings (Toby – The East, Ben-Hur – Kebbell). Of we hem kunnen vertrouwen weet je dus eigenlijk niet, maar Kenny vertelt over hoe hij z’n vaders (Craig T. Nelson) mijnbedrijf erft en binnen een paar jaar naar de knoppen ziet gaan. Na een profetische droom weet ie het echter zeker: hij móet naar Indonesië om daar met de befaamde geoloog Michael Acosta (Édgar – Joy, Point Break – Ramírez) op zoek te gaan naar goud. Hij verpandt de laatste juwelen en horloges, inclusief het horloge dat hij aan z’n vrouw Kay (Bryce Dallas Howard) gaf, vliegt naar Indonesië, en voordat we het door hebben zit hij op een bootje een exotische rivier op. Na een tocht door de jungle ziet hij ineens de vallei die hij in z’n droom zag, en ook Acosta beaamt dat dat wel eens de perfecte plek voor het vinden van goud zou kunnen zijn. Met wat bij elkaar geschraapte tonnen beginnen ze een bodemonderzoek, en ook al sterft Kenny bijna aan de malaria, opeens is het moment daar: GOUD..!
Terug in Amerika weet Kenny al snel flink wat investeerders geïnteresseerd te krijgen. Zoveel zelfs, dat z’n bedrijf weer soaring is en hij zelfs de New York Stock Exchange mag openen bij z’n beursgang. Het geld stroomt maar binnen, totdat de allergrootste gouddelver ter wereld (Bruce Greenwood) Kenny’s bedrijf wil overnemen, Kenny daar niet op in gaat, en er dan achter komt dat in het Indonesië van Soeharto politieke connecties key zijn. Z’n mijnrechten worden door de Indonesische overheid ingetrokken, en dan rest Kenny niks anders dan via een gedurfde patsermove zichzelf terug in het spel te krijgen. Dat lukt uiteindelijk, maar dat is zeker niet de enige verrassing waar wij als kijkers (en Kenny zelf?) voor gesteld worden. In een wereld waarin zoveel geld omgaat is werkelijk niemand te vertrouwen, en als je erachter komt wie die Paul Jennings is, begrijp je ook pas hoe groot Kenny’s problemen zijn…
Vermoeiende (on)balans?
Ja, als ik het zo typ, dan voel ik deels opwinding over hoe het verhaal misschien wel vetter was dan ik initieel dacht, direct gevolgd door teleurstelling dat ik dit tijdens de film niet zo beleefde, juist omdat de film hiervoor teveel in onbalans is. Terwijl de manier van vertellen wel interessant is, want eerst dacht ik dat hij z’n verhaal aan een journalist vertelde (zie ook Jackie), maar dat bleek geen journalist. Ook leek het een wat makkelijke manier om het anders nogal ingewikkelde verhaal te vertellen, maar als het plot samen begint te vallen met deze scènes, dan zie/voel je ineens de grote potentie van het verhaal. Helaas wordt dat dus door de eindscène eigenlijk compleet verknald, en dat doet mij concluderen dat ze het óf te ingenieus in elkaar hebben willen steken óf dat de uitvoering gewoon niet goed genoeg is. Komt ook een beetje doordat je af en toe niet weet of het nou lichte satire is of niet. En dat ‘kleine’ verhaaltje met z’n vrouw kan de film uiteindelijk ook niet redden, omdat jij hem een mooie afwikkeling waarschijnlijk ook helemaal niet gunt.
Qua scherpte/potentie is die quote over hoe goud eenieder verblindt interessant, over hoe alles en iedereen mee gaat mee in dat succes-momentum. Maar doordat de film ook continu balanceert op het randje van “Gun je het hem nou allemaal wel of niet?“, werkt dat – zeker in combinatie met die vele plottwists – nogal vermoeiend. En dan voelt die eindscène aan alsof ze er ‘ineens’ iets mega-vets van wilden maken, wat voor mij dus niet werkte. Of heb ik de hele film niet door gehad dat ie eigenlijk ergens anders over gaat?
Cast & crew
De meningen over McConaugheys spel zijn nogal verdeeld. Ik vond het wel goed om te zien hoe hij zichzelf weer eens goed lelijk neer te durft zetten, maar erg realistisch is dat enkel als dat gebrek aan schaamte functioneel is (‘normale’ mensen zouden zo’n pens waarschijnlijk graag wat vaker verbergen). Dat zou in een wat vergezochte interpretatie van het verhaal overigens wel passen hoor, maar denk toch dat deze film aantoont dat de zogenaamde ‘McConaissance‘ wat voorbij is. Hij maakte natuurlijk een geweldige switch van simpele films als Failure to Launch en Ghosts of Girlfriends Past naar Killer Joe (ik vond The Lincoln Lawyer nog niet zo geweldig als velen), waarna hij een geweldige serie films maakte met Mud, Dallas Buyers Club, The Wolf of Wall Street en Interstellar (Magic Mike en The Paperboy heb ik niet gezien). Met Free State of Jones lijkt de omslag de verkeerde kant op te zijn geweest, en Gold past wel in die ‘weg naar beneden’ (om het even dramatisch te typen).
Naast McConaughey is Ramírez een wat opvallende verschijning, want als een wat mysterieuze geoloog is hij cool genoeg, maar geheel op z’n plek voelt ie niet. Opvallend ook hoe hij goede met commerciële films afwisselt, iets waarin hij een kompaan heeft in Toby Kebbell. Die debuteerde ooit met het prachtige maar hier vrijwel ongeziene Dead Man’s Bones (ooit de ‘Schotse Taxi Driver‘ genoemd, meen ik), waarna hij in films van Oliver Stone (Alexander), Woody Allen (Match Point) en Anton Corbijn (Control) te zien was, alvorens hij Guy Ritchie’s RocknRolla ‘redde’ met die geweldig creepy rol als Johnny Quid. Daarnaast speelt Bryce Dallas Howard eigenlijk iedereen naar huis in de enige ‘sane‘ rol in de film, terwijl er in bijrollen ontzettend veel bekende koppen voorbij komen, zoals Corey – Black Mass, House of Cards – Stoll en Stacy Keach, die hier eens niet een enge KKK-achtige rol speelt…
Regisseur Stephen Gaghan maakte eerder dus Syriana, maar won bijvoorbeeld ook een Oscar voor het script van Traffic. Daarnaast maakte hij ook wat buttfilms, maar hij is nu ook bezig met een Tom Clancy-verfilming met Jake Gyllenhaal en Jessica Chastain. Het script voor Gold schreef hij overigens niet zelf, want daarvoor werd het schrijversduo van Patrick Massett en John Zinman ingeschakeld. Opvallend, omdat naast wat werk voor TV-series hun enige andere opvallende credit die voor het scenario van de eerste Tomb Raider-film was…
Final credits
Ja, dat namedroppen hierboven gebeurde vrij automatisch, wat vaak niet zoveel goeds voorspelt voor de film zelf. Ik begrijp wel waarom sommige collega’s meldden dat Fool’s Gold misschien een betere titel voor deze film was geweest, maar die film maakt McConaughey al (met Kate Hudson) vóór z’n revival. Meen me te herinneren dat dat één van de weinige sneak preview-films was waar ik ooit bij weggelopen ben.
Maar om positief te eindigen: de film lijkt gewoon wat te over-ambitieus in z’n gemaakte genialiteit. Al blijft het gevoel, dat je vanaf het begin al niks moet vertrouwen van wat je ziet, en dat ik daarmee de film dus mogelijk verkeerd geïnterpreteerd heb, toch nog altijd een klein beetje hangen. Maar ja, wiens ‘schuld’ is dat dan hè..?