Sketch (2024)
Sketch toont vooral hoe je met een mooi klein concept en een goed visual FX-team(pje) best veel impact kunt maken. Om even een rare mix te maken: Sketch voelt ergens als de love baby van Inside Out en Super, met een overduidelijke visie op hoe expressie onontbeerlijk is om ons door moeilijke tijden heen te helpen. Waardoor ik m’n favoriete ‘definitie’ van kunst weer van stal kon halen, waardoor ik ook ietwat doordraafde in m’n overpeinzingen naderhand. Maar laat dat niet de verkeerde indruk wekken, want Sketch is vooral een verrassend prachtige film over rouw, familie en heerlijk creatief verzonnen monsters. Gemaakt naar de normen van het best opmerkelijke Angel Guild…
Het verhaal
Amber Wyatt (Bianca – Lady in the Lake (tv) – Belle) komt op school in de problemen, als klasgenootje en bully Bowman (Kalon Cox) één van haar schetsen afpakt en aan de lerares laat zien. Pa Taylor (Tony – Veep (tv), Quiz Lady – Hale) weet niet zo goed hoe te reageren, mede omdat dit soort emoties normaliter door moeder Ally (Allie – May December, The Resident (tv) – McCulloch) werden ge-handle-d. Maar Ally is een tijdje geleden overleden (het hoe blijft ongewis), en pa’s manier van rouwverwerking lijkt er één van zo min mogelijk eraan herinnerd willen worden. Waarschijnlijk omdat de pijn te groot is, maar daar moet hij natuurlijk zelf ook nog achter komen.
Ondertussen heeft Ambers broer(tje) Jack (Kue – Unfrosted – Lawrence) een wel erg apart vijvertje ontdekt, niet ver in het bos achter hun (te koop staande) huis. Hij ontdekt namelijk dat als je iets in die vijver gooit, het op één of andere manier, al dan niet geheeld, weer ’terug’ komt. Op het moment dat hij een ogenschijnlijk prachtige ‘heling’ tot stand wil brengen, wordt hij echter betrapt door Amber. Na een korte struggle laat Amber haar titulaire schetsboekje – waarin ze van haar lerares de opdracht kreeg haar pijnlijke, duistere gevoelens te tekenen – in het water vallen, en dan begint hun wereld er wel héél apart, kleurrijk en potentieel zeer gevaarlijk uit te zien…
“Kunst maak(t) je”
Mogelijk ben ik – als nuchtere Brabander met een creatief beroep – wat bovengemiddeld bezig geweest met hoe ‘kunst’ nou exact gedefinieerd zou moeten worden. Opgevoed met die ‘doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg’-instelling leerde ik al vroeg om m’n raarste gedachtes voor me te houden, wat er waarschijnlijk ook aan bijdroeg dat ik my fair share aan ‘psychische labiliteit’ wel heb meegemaakt. Iets dat ik vooral vertel, om te duiden waarom ik ooit zo aangenaam verrast was met een definitie van kunst die je hierboven als kop ziet staan: kunst wordt niet enkel door ‘jou’ gemaakt, maar echte kunst ‘maakt’ jou ook, als in: jij verandert door het maakproces. Of dat nu het wegnemen van spanning is doordat je moeilijke emoties eruit weet te gooien, jouw verzet tegen ‘iets dat gewoon is’ los kunt laten (en daarmee jouw situatie leert accepteren), of dat je je letterlijk toont aan de wereld: ‘goede’ kunst doet iets met de maker.
En laat dat nou exact zijn wat de lerares weet te bewerkstelligen bij Amber: ze weet haar woede en/of agressie vorm te geven in haar schetsboek, door monsters te tekenen met allerlei mega-creatieve manieren om ‘ons’ te pakken, doden, verrassen of bang maken. En natuurlijk volgt het plot dan die lijn, en weet vooral Amber ook hoe ze deze monsters uiteindelijk dan dus kunnen verslaan. Waardoor ze aan de ene kant de veroorzaker van de monster-problemen is, maar ook de verantwoordelijkheid kan nemen om dat (en dus ook haar) probleem aan te pakken. Waarbij ze alle hulp én liefde én rouwverwerking van allereerst papa en broertje nodig heeft, al neemt dat geen verantwoordelijkheden bij haarzelf weg. En daarin raakt de film – ook een week later – me nog altijd best stevig. Terwijl het dus ook een ontzettend vermakelijke en bij vlagen ‘lieve’ live action-film met overduidelijke CGI-monsters is…
Cast & crew
Natuurlijk werken jonge kinderen sowieso al ‘aandachtverhogend’ (in de reclame noemt men dit het “Kindchenschema“, door Wikipedia nogal ‘makkelijk’ vertaald als “schattigheid”), dus dat maakt het beoordelen van acteerwerk van kinderen vaak iets lastiger. Ik vond de drie main kinderen erg leuk en goed gecast, al kan dat voor een flink deel ook de verdienste van regisseur Seth Worley zijn. Maar voordat ik deze debuterend regisseur (kort) bespreek nog even iets over Tony Hale. Ik begin bij hem wat Stephen Tobolowsky-vibes te krijgen, als in: zo’n bekende kop, maar waarván??? Veep (tv) heb ik eigenlijk nooit echt gezien, en van z’n voice-rollen (in onder andere Inside Out 2, maar ook in Toy Story 4, Family Guy (tv) en Harley Quinn (tv)) zul je hem niet herkennen. Okay, hij zat ook in het geweldige Nine Days, waarvan ik geen enkele kans onbenut laat om daar naar toe te linken ;). Ik vond Hale overigens wel goed in zijn wat onmachtige paparol, waarin hij deels goed bekritiseerd werd door D’Arcy Cardens karakter, maar net zo goed gesteund. Carden heeft beetje een vergelijkbare uitstraling als Hale, maar ik zal je niet laten raden: ze zat als Aunt Phoebe in drie afleveringen van seizoen 6 van The Handmaid’s Tale, maar ook in maar liefst 20 afleveringen (dus in meerdere seizoenen) van het wat ongeziene Barry (met Bill – SNL – Hader als huurmoordenaar die eigenlijk liever acteur was geworden).
Regisseur Worley maakt hier dus zijn speelfilmdebuut, nadat hij behoorlijk wat kortfilms maakte, en bij vrijwel al z’n projecten ook de visual fx, editing e.d. deed. Met andere woorden: hij lijkt wel beetje autodidact, of in elk geval uit de indie scene te komen. En dat voel je ook wel beetje met de thematiek van de film: er lijkt zeker wel wat persoonlijke urgentie achter Sketch te zitten. Zeker als je ook weet dat hij het scenario ook (en in z’n eentje) schreef. Het lijkt dus wel alsof hij deze film ‘moest’ maken. Een maakproces dat dus mogelijk gemaakt is door het Angel Guild: een gemeenschap met leden van Angel Studios die met z’n allen mogen stemmen op zogenaamde ‘torches‘ (concepten van films/series), waarna besloten wordt welke projecten ze zullen financieren én produceren. En ja, daar zit een religieuze insteek achter, want die maatschappij is ooit opgericht door Mormonen, met zowel katholieke als protestante invloeden. En zij financieren dus vooral projecten die iets met ‘geloof’ doen, familie-vriendelijk zijn, en in elk geval iets positiefs willen bijdragen aan de wereld.
Final credits
Ja, wat voor de een positief is, kan voor de ander de hel zijn, dus als zo’n religieuze achtergrond jou juist doet huiveren, dan begrijp ik dat goed. Maar ergens overstijgt het concept ook wel beetje juist dat potentieel-verstikkende van religie, waarin sommige gedachten of gevoelens wel eens als ongewenst worden gezet, wat in mijn beleving én ervaring dus ook nogal stevig negatief kán uitwerken…
Maar nee, ik vond het juist heerlijk dat de film toont dat je gedachten of ideeën KNETTERGEK mogen zijn, maar dat het erom gaat hoe je daarmee omgaat. Identificeer je je er volledig mee, waardoor je denkt dat je er iets mee ‘moet’ en/of verantwoordelijk voor bent, of kun je ze gewoon ‘aankijken’ en ‘laten zijn’, zodat ze vaak alweer verdwenen kunnen zijn voordat je er spanning bij gaat voelen (wat vooral gebeurt door verzet). Want toont Sketch niet vooral dat kunst jou ook beter bij je kern kan brengen? Een kern die volgens de meest wijze filosofen die ik ‘ken’ als perfect liefdevol wordt beschreven, en die daarmee helend werkt, als we er ‘dichterbij’ komen. Want het mooiste aan Sketch is misschien wel, dat het toont dat pijn en ‘monsters’ juist ook leerzaam kunnen zijn, als je er maar op de juiste manier mee omgaat. Dat er daarbij ook nog subtiel/terloops getoond wordt hoe mannen vaak wat lastiger met onbekende, onverwachte en/of ‘bredere’ emoties omgaan in onze (nog altijd patriarchale) maatschappij, en dat ze daardoor ook andere problemen ervaren, dat maakt me eigenlijk alleen nog maar enthousiaster…