Eddington (2025)
Yes, Eddington is zeker niet Ari – Midsommar, Hereditary, Beau is Afraid – Asters engste film, maar ik denk wel z’n coolste en/of vetste en/of weird-drollerigste, en zeker z’n meest actuele. En van al z’n films is dit degene die ik direct weer kan/wil kijken (dat had ik bij z’n andere niet echt). Over COVID19-spanningen in een klein Nieuw-Mexicaans stadje tussen de lokale sheriff Joe (Joaquin Phoenix) en de rijke burgemeester (Pedro Pascal), die niet alleen ooit Joe’s vrouw als vriendin had, maar ook allerlei irritante maatregelen treft waar de lokale ‘complottisten’ totaal geen zin in hebben. En daar is de sheriff het volmondig mee eens…
Het actuele zit ‘m overigens hierin: ik weet zeker dat de (Nederlandse) marketeers zich afvragen in hoeverre ze de promotie van Eddington wel of niet moeten/mogen/kunnen koppelen aan de Charlie Kirk-moordaanslag, want de film gaat zeker ook over de toxische polarisatie in de (Amerikaanse) maatschappij. Waarin Aster niet bang is om snoeihard door wat bochten te vliegen, ogenschijnlijk overigens zonder een kant te kiezen…
Het verhaal
Het is mei 2020 en burgemeester Ted (Pascal dus) heeft – in opdracht van de gouverneur – een lockdown ingesteld. Ook moeten er overal mondmaskers gedragen worden, maar dat is iets waar sheriff Joe (Phoenix) echt het allerslechtste voorbeeld in geeft, en wat hij ook graag uit richting iedereen die hem daarop aanspreekt. Hierdoor lopen de spanningen sowieso al op, en Joe wordt niet echt zelfverzekerder van z’n thuissituatie. Z’n vrouw Louise (Emma – La La Land, Poor Things – Stone) is hypersensitief en daardoor bedlegerig, en haar spanningen worden niet minder door haar inwonende moeder (Deirdre – Synecdoche, New York, Eternal Sunshine of the Spotless Mind, Outer Range (tv) – O’Connell), die dochterlief introduceert in haar “eigen-onderzoek-doen-op-Facebook-complotwereld“. Als burgemeester Ted dan ook nog onder één hoedje lijkt samen te spannen met zo’n megagroot bedrijf – om een werkgelegenheidverschaffend maar ook zeer onduurzaam datacenter te laten bouwen in het stadje – besluit Joe het bij de aanstaande burgemeestersverkiezingen tegen Ted op te nemen…
Wat volgt is een cringe campagne waarin Joe’s onvolkomenheden steeds duidelijker naar de oppervlakte komen, maar zijn leven is ook nogal onoverzichtelijk. Naast z’n eigen sores en het COVID19-gedoe, verliest de jeugd – waaronder Teds zoon – zich ook nog volledig in de Black Lives Matter-beweging. Dat die beweging ‘overgenomen’ wordt door de voornamelijk witte jongeren is mogelijk al een eigen film waard, maar hier is het slechts één van de dingen die Joe moet zien te managen. Maar als kijkers hebben wij vanaf scène 1 eigenlijk al door dat Joe niet mega-geschikt is voor z’n baan. Dus dat hij op één of andere manier gaat breken, dat zit continu als onderstroom in het verhaal…
En dan heb ik het dus nog eens niet gehad over de Amerikaanse W. Engel in het verhaal, de charismatische Vernon Jefferson Peak (Austin – Elvis, Caught Stealing – Butler), de territorium-disputen met Native American-politieagent Butterfly (William – Killers of the Flower Moon – Belleau), of dat privéjet waarmee een paramilitaire groepering onderweg lijkt om het denkbeeldige ‘Antifa‘ te gaan bestrijden. Oftewel: één groot kruitvat dat maar een half vonkje nodig heeft, en dat dan in één van Amerika’s heetste staten…
All over da ‘domme‘ place…
Yes, ik zat snoeihard en soms wat lekker verward te genieten van alles wat Aster er in heeft willen stoppen. Aangevoerd door een perfect gecaste Phoenix blijf ik nog wel even glimlachen, hoe tragikomisch alles ook verloopt. Al hoopte ik tijdens de film dus wel dat de wappieness en vooral domheid die getoond worden, toch wel wat dramatisch overdreven zijn. Ik vrees echter dat dit wel meevalt, want ook om mij heen zie ik mensen met hetzelfde gemak, zonder enige context afglijden in de meest rare alternative facts. Waarmee ik Eddington dus wel bijna als ‘horror’ tagde hieronder, want van die domheid (als gevolg van een zwaar onmachtig gevoel..?) kun je wel degelijk bang worden. Maar wat de film ook goed toont – en natuurlijk gebeurt dat in het hyper-opportunistische Amerika nog meer dan hier – is hoe talloze charlatans in zo’n pandemie en bijbehorende paniek juist enorme kansen zagen, hoe extreem sommige transformaties ook waren. Want komt aan het eind zelfs Marjorie Taylor G. voorbij, die met haar Joodse-ruimtelasers toch wel één van de leiders van de MAGA-beweging is, of was..?
Cast & crew
Zoals ik al zei: Phoenix is echt perfect gecast in een rol die je ook Beau is Sheriff Now zou kunnen noemen. De drollerige onmacht spuit uit al z’n poriën, en gecombineerd met z’n law & order-functie is dat ineens best ‘eng’. Sheriffs zouden primair toch wel geestelijk stabiel mogen zijn, maar dat staat nogal in contrast met Joe’s voorkomen. Waarbij Pascal zich natuurlijk ook niet al te hard hoeft in te spannen om zo’n voor Joe jaloersmakend en succesvol(ler) antagonist te spelen. Koppel dat aan Pascals natuurlijke charme en ogenschijnlijk chill-heid, en het moeiteloze spat er vanaf. Stone heeft een tijdje best ‘normale’ rollen gespeeld (nadat ze vrij indie doorbrak met bijvoorbeeld Easy A), maar deze rol past weer goed bij haar Poor Things–Kind of Kindness–Bugonia (Lanthimos)-streak. Overigens wordt Bugonia geproduceerd door Aster, maar dat even terzijde.
Verder speelt iedereen gewoon erg goed, maar volgens mij gebeurt dat in alle films die ik van Aster heb gezien. Dus dat lijkt vooral een credit naar hem als acteursregisseur. Hij schreef het scenario overigens ook, en zette het in de staat waarin hij zelf het grootste deel van z’n leven woonde. Anders dan in z’n drie vorige films dus, en ook het onderwerp is ineens geen (surrealistisch) klassiek horrorthema, maar een daadwerkelijke crisis die pas net achter ons ligt, maar wel een stevig afdruk heeft gemaakt op zo’n beetje de hele wereld…
Final credits
“Achteraf is het mooi wonen“, zei topwielrenner Tom Dumoulin ooit, ter relativering van hoe makkelijk het is om achteraf je gelijk te claimen. In het Engels noemen ze dit “hindsight“, en dan wordt de ondertitel “hindsight is 2020” wel heerlijk driedubbel: hoe kijken we (1) nu terug op al die lockdownmaatregelen (en hoe het MAGA heeft ‘geholpen’)? Daarnaast is “2020 vision” (2) ook de vertaling van “perfect zicht”, maar de film speelt zich ook in 2020 af (3)…
En in hindsight blijkt Joe’s ‘straf’ uiteindelijk ook mega-zuur, wat je als cynisch-pijnlijke analogie kunt zien met hoe het sommige ‘wappies’ is vergaan: de meesten leven allang weer ‘door’, maar sommigen blijven de gevolgen ervaren van hun keuzes toen..?
Al werkt Eddington dus waarschijnlijk vooral zo goed, omdat Aster een heerlijk absurdistisch en veelomvattend beeld schetst van die periode, zonder dat hij echt een kant kiest. Waardoor ik zeker benieuwd wat mensen – die toentertijd “wappie” werden genoemd – van deze film vinden…