Leave the World Behind (2023)
Als ik eerder had geweten dat Leave the World Behind een maatschappijkritische drama-thriller van de maker van Mr. Robot (tv) was, dan had ik geprobeerd vooraan te staan bij de wereldpremière op het AFI Fest in Los Angeles afgelopen oktober. Nu overdrijf ik daarmee mogelijk wat, maar had ik vooraf dus méér geweten, dan waren m’n verwachtingen mogelijk ietwat té hoog geweest. Niet dat ik deze Netflix-film niet interessant gaaf vond hoor – met een megavet einde, if you ask me – maar de naarheid van het onderwerp, gekoppeld aan de subtiliteit in vooral Julia Roberts’ karakter, is waarschijnlijk ook de reden dat niet iedereen het met mij eens zal zijn…
Het verhaal
Amanda Sandford (Roberts) is account manager in de reclamewereld, en besluit om haar man Clay (Ethan Hawke) en kinderen Rose (Farrah – Logan Lucky – Mackenzie) en Archie (Charlie Evans) voor een weekendje mee te nemen naar een zeer luxe AirBnB ergens op Long Island (redelijk in de middle of nowhere). Daar aangekomen blijkt de wifi niet echt te werken, maar dat is niet zo heel erg, als je weet dat ze gewoon even een weekendje niks willen doen. De kinderen vermaken zich wel in het zwembad, al begint Rose het toch wel irritant te vinden dat ze nou nét de laatste aflevering van Friends niet kan afkijken.
Als huiseigenaar G. H. Scott (Mahershala – Moonlight, Green Book – Ali) onverwacht toch naar z’n verhuurde huis terugkeert met z’n dochter Ruth (Myha’la – Bodies Bodies Bodies, Black Mirror (tv) – Herrold), heeft het gezin op het strand al iets bijzonder opmerkelijks meegemaakt: het stranden van een grote olietanker, die ogenschijnlijk stuurloos maar doorvoer richting kust.
Langzaam wordt duidelijk dat er wel wat meer aan de hand is in de wereld, waar ze inmiddels bijna volledig van afgesloten blijken. En omdat ik in m’n achterhoofd tijdens de film wel continu die naam van de maker (en zijn eerdere verdiensten) hoorde rondzingen, wist ik wel al dat er geen makkelijke antwoorden zouden gaan volgen. Wat dus vooral Amanda de gelegenheid geeft om eigenlijk haar hele kijk op ‘de mensheid’ eens goed onder de loep te nemen. Terwijl dochter Rose steeds pissiger wordt. Niet omdat ze steeds meer herten ziet verschijnen in de achtertuin, maar vooral omdat ze niet weet hoe het nu met Ross & Rachel is afgelopen…
Subtiele dystopie
De betere films laten jou natuurlijk veel ‘meedenken’ in je hoofd. Dat er bewust zaken open worden gelaten, waarop jij dan vanuit je eigen visie een invulling aan mag geven. En als deze dan blijkt te stroken met de visie van de maker, dan verhoogt dat volgens mij eenieders filmbeleving. Exact dát had ik dus bij Leave the World Behind, en ook meerdere keren. De coolste was bij de eindscène, waar mijn hoofd net daarvoor al een verrassend bevredigende eindconclusie/afronding voorzag, die daarna ook mega-gedurfd werd uitgevoerd. SPOILER ALERT – ik ‘wist’ namelijk al dat de rest van het gezin Rose wel zou gaan vinden; Amanda en Ruth omdat je Amanda in de achtergrond al naar Rose hoort roepen (dus die waren al in de buurt), terwijl de drie mannen van Kevin Bacons karakter hoorden over de plek die Rose net ontdekt had; dus dat zij uiteindelijk ook wel daar uit zouden komen, dat had ik in mijn hoofd al vrij eenvoudig geconcludeerd – EINDE SPOILER ALERT. Waarbij ik het geweldig vind hoe maker Sam Esmail dus de meer ‘hoog-over’ bedreigingen aan superzeurderige en dus menselijke motivaties weet te koppelen.
Maar dat zijn zaken die je misschien eenvoudig over het hoofd ziet, als je je niet helemaal mee laat voeren in het wat nare verhaal. Ik begrijp namelijk deels wel dat deze film het niet bij iedereen zo goed doet (zie ook het IMDb-punt), maar soms mag je als kijker ook wel wat meer ‘moeite’ doen. Zeker als je weet dat het oproepen van zo’n naar gevoel misschien wel 100% de bedoeling is van de maker (mogelijk wil hij dat jij als kijker niet veel meer weet dan de karakters in de film, en dat is geen fijn gevoel!), en dat – na acceptatie daarvan – ineens inziet hoe subtiel zelfbewust Amanda is. Een zelfbewustzijn dat volgens mij niet zou misstaan bij de halve (westerse) wereldbevolking. Maar ja, dan moet je dus wel ‘voorbij’ status-quo-bevestigende-of-vasthoudende termen als “zelfhaat” (of “oikofobie”, voor die uitdunnende groep Baudetski-volgers) kunnen en ‘durven’ (?) denken, en ook erkennen dat je zelf mogelijk niet alles goed doet…
Cast & crew
Daarin verraste Roberts me behoorlijk. Niet heel raar misschien, als je haar rijke oeuvre ziet, maar het is al even geleden dat ik Mrs. Pretty Woman in een interessante rol zag. In de laatste tien jaar vallen ook enkel Wonder, Money Monster en August: Osage County op, maar ook daaruit herinner ik me haar rollen waarschijnlijk niet zo goed, als dat ik deze rol van haar ga herinneren. Mahershala Ali speelt een zwarte upper class Amerikaan die zeker niet vergeten is dat de wereld hem die rol nog helemaal niet gunt, en dat is iets waar z’n dochter (terecht) nog goed pissig om is. En ook die frustratie wordt goed vertolkt door de intrigerende Myha’la, die je mogelijk ook uit Craig Gillespie’s Dumb Money kent (waarvan ik hoorde dat het beetje de goedkope/mindere versie van The Big Short is, en dus nog niet gezien heb). Ik herkende haar echter uit Halina Reijns heerlijke Hollywood-debuut Bodies Bodies Bodies, en hier speelt ze een iets volwassenere maar nog net zo scherp-gebekte rol als in die hedendaagse horrorfilm. Hawke lijkt meer moeite te moeten doen om slecht te spelen, dan dat hij moet doen om goed te spelen, waarmee ik eigenlijk zeg dat er weinig opviel aan zijn acteren. En dat is natuurlijk ook best een compliment. Subtiel gezien laat z’n karakter de meer klassieke gezinspatronen vrij makkelijk los; hij lijkt ook niet bang om z’n onmacht en onwetendheid te tonen. Enige acteur waar ik even op ‘wachtte’ (omdat ik hem bij de begincredits zag) was Kevin Bacon, want dat hij meer screen time zou gaan krijgen dan die ene scène op de parkeerplaats in het begin, dat mag je bij zo’n naam natuurlijk wel verwachten…
Dat Sam Esmail geweldig intrigerende (en eng-realistische) dystopieën kan verzinnen of voorzien, dat toonde hij al met Mr. Robot (tv). Hiervan was seizoen 1 zó geweldig realistisch dat het zelfs DWDD ooit nog haalde, terwijl de allerlaatste aflevering van seizoen 4 allemaal 10/10’en krijgt op IMDb (vooral in hoe hij psychische problemen van Elliot zo geloofwaardig wist te verfilmen). Moet eerlijk toegeven dat ik de seizoenen 2 en 3 grotendeels vergeten ben (wat volgens mij ook niet zo erg is, want die waren ook beduidend minder), maar overall blijf ik geïntrigeerd door Esmail. Ergens lijkt hij wel in eenzelfde wereld te opereren als bijvoorbeeld Alex Garland, die met z’n Devs (tv), Annihilation en Ex Machina aantoont vergelijkbare thema’s interessant te vinden (al blijven ze wel onderscheidend hoor). Esmail vertaalde overigens, samen met schrijver Rumaan Alam zelf, diens bestseller met dezelfde titel uit 2020 naar een scenario. Net even op Wikipedia het plot van dat boek gelezen, maar dat lijkt toch net iets minder verwonderlijk te eindigen dan wat Esmail voor de film verzon…
Final credits
Yes, het is ook best gedurfd (en in mijn ogen dus geweldig) dat Esmail jou als kijker bijna net zo onwetend houdt als de karakters in zijn film. Maar ja, dat is ook de reden dat áls de film het goed doet bij jou, jij ook wel direct weet dat je fan bent van Esmails stijl.
Ik wist vooraf helemaal niets over deze film (net zoals ik zojuist pas ontdekte dat er weer bijna een nieuwe van Alex Garland aan komt!!!), maar werd wel direct gegrepen door de titel (en naastgetoonde poster).
En dat die dus ‘uiteindelijk’ door Sam Esmail gemaakt bleek, dat maakte deze film voor mij dus een topper in het genre waarin je ook films als Bird Box, Light of my Life en mogelijk zelfs wel A Quiet Place mag plaatsen.
Oftewel: een top-Netflix-productie, if you ask me…