Ying (a.k.a. Shadow – 2018)
Zhang Yimou is – na het mislukte The Great Wall-uitstapje – volledig ’terug’ met dit visueel overdonderend en intrigerend actie-drama. Over look-a-likes (oftewel de titulaire “schaduw”), politieke intriges, yin & yang, supercreatief vechten, traditie, oorlogvoering en natuurlijk liefde. En dat alles met een bij vlagen enorm fijne en rustige opbouw, flink wat symboliek (die naderhand meestal wordt ’toegelicht’ in mono- en/of dialogen) en interessante karakters met allen hun eigen ‘verhaaltje’. Gezet in een wereld waarin alles zwart-wit lijkt, maar wel gefilmd in kleur. En dat geeft de film een prachtige look & feel; plus dat het ’t behoorlijk aanwezige bloed een extra visueel-poëtische boost geeft…
Het verhaal
Het jaar is niet helemaal duidelijk, maar langzaam leren we dat Pei – gerund door de wat angstige koning Liang (Zheng Kai), met hulp van z’n mondige zusje, prinses Qingping (Guan Xiaotong) – een soort wapenstilstand/vrede heeft met het naburige Jingzhou. Hier is ene Yang (Hu – Red Cliff – Jun) de baas. De film begint echter met de terugkomst van commandant Jing (Deng Chao), die tegen de zin van Liang een één-op-één duel met Yang heeft afgesproken. De twee koninkrijken leven namelijk nogal op gespannen voet, en dit was volgens Jing de enige manier om de eer van Pei te redden. Liang is echter nogal een angsthaas, en lijkt zich meer druk te maken om z’n eigen troon, dan om z’n volk, eer of land. Iets waar z’n zusje het overigens totaal niet mee eens is.
Eigenlijk begint de film echter met iets anders, en dat is een quote over hoe hooggeplaatste Chinezen in die tijd de titulaire ‘schaduwen’ gebruikten, zoals ook Saddam Hoessein schijnbaar meerdere dubbelgangers had. Uit angst voor moordaanslagen, voerden veel van deze look-a-likes een aantal meer publieke taken uit, waardoor de hooggeplaatsten letterlijk buiten schot bleven. Wat wij als kijker dus ook al vrij snel weten, is dat commandant Jing zo’n schaduw is. De officiële commandant Ziyu (ook Deng Chao) leeft namelijk in de krochten van z’n ambtswoning, met een wond die maar niet wil genezen, en die hem waarschijnlijk fataal wordt. Jing heeft z’n leven bijna volledig overgenomen, inclusief het publieke leven met Ziyu’s vrouw Xiao Ai (Sun – Fearless – Li).
Langzaam maar zeker beginnen de verhalen, verantwoordelijkheden en loyaliteiten echter wat te vertroebelen. Want ook al wordt Jing uit z’n (nep-)functie ontheven, hij heeft nog wel dat duel met Yang op de agenda staan. Lukt het Ziyu om Jing hiervoor op tijd klaar te stomen? En hoe zit het met die spanning tussen Jing en Xiao Ai? En wie trekt er in dat koninkrijk nou écht aan de touwtjes..?
Prachtig vormgegeven
Mede doordat het ongeveer de hele film regent, in combinatie met de vele scènes in de krochten van de ambtswoning, heeft de film ook wel een beetje een comic book-gevoel. Maar dan wel één, getekend door een geweldige kalligrafist; een techniek die in de film overigens ook kort voorbijkomt. Net als prachtig én verrassend (samen)spel op de citer/lute (Chinees snaarinstrument), wat niet alleen wordt ingezet om actiescènes extra te dramatiseren, maar ook om de ‘strijd’ tussen man en vrouw, tussen yin en yang, te verdiepen. Iets wat sowieso het overkoepelende thema van de film is: dat enkel een goede balans tussen het mannelijke en het vrouwelijke, tussen wit en zwart, tot succes/vooruitgang zal leiden. Maar in die ogenschijnlijke polarisatie zijn het natuurlijk juist de schaduwen en grijstinten (zoals die prachtige liefdesscène, met wel een behoorlijk creepy gluurders-edge), waar ook veel van de schoonheid verborgen zit.
Opvallend in dit licht ook, hoe Yangs eerste scène bij mij eerder empathie dan weerstand opriep. Als in: wie de good en wie de bad guy in deze film is, daar wordt nogal mee gespeeld. Niet dat dit nou de beste arthouse-film van het jaar is – daarvoor is het toch ook wel iets teveel een vette actiefilm – maar qua visueel spektakel ga je niet veel mooiers zien in de bioscoop dit jaar, verwacht ik…
Cast & crew
Ik bedoel het zeker niet politiek incorrect, maar ik had in het begin wel even moeite om de personages uit elkaar te houden. Natuurlijk is dit een belangrijk plot-element in de film, maar toen de commandant in het begin verslag deed aan de koning, twijfelde ik even of die commandant nou als ‘schaduw’ van de koning had gehandeld, en dat hij zo de koning in een lastig parket had gebracht. Maar hij bleek dus de dubbelganger van iemand anders, die overigens onder zo’n flinke laag make-up zat, dat het ook best lastig te zien was, dat deze rollen door dezelfde acteur gespeeld werden. Wat dan ook direct in me opkwam: juist door de trendy lange haren in ‘die tijd’, kon met een andere haardracht sowieso al vrij snel een ander uiterlijk aangemeten worden. Maar Deng Chao mocht zich dus flink uitleven in twee rollen, en daarin excelleert hij behoorlijk. Sun Li’s rol was ook goed divers, van ingetogen tot smachtend, en stoer vrouwelijk daartussen. En dan die dans-vechtscène met Chao!!! Al speelt Guan Xiaotong wel de stoerste meid in de film, als het iets te brutale en zelfverzekerde prinsessen-zusje. Maar ook Zheng Kai (op IMDb overigens Ryan Zheng genoemd – hoe zit het nou met Chinese naamnoteringen?) heeft zich ogenschijnlijk goed vermaakt op de set.
Het knapste aan deze rollen is echter, dat elk karakter wel goed neergezet/gefundeerd is. Dat is natuurlijk de verdienste van schrijver-regisseur Yimou, die op scenariovlak overigens werd bijgestaan door de debuterende Li Wei. Yimou is bekend van prachtige films als Raise the Red Lantern (uit 1991 alweer!), House of Flying Daggers, Hero én de openingsceremonie van de Olympische Spelen in Peking in 2008. Visueel staat hij dan ook op vrij grote hoogte, en gecombineerd met verhalen vol drama en intriges, dan is hij echt op z’n best.
Final credits
En dat is hij hier dus eigenlijk wel ja. Zoals ik al zei: mogelijk bevat de film iets teveel actie om écht als filmhuis-topper de boeken in te gaan, en mogelijk vinden anderen het ook wat lastig dat het wel even duurt voordat je door hebt hoe het nou allemaal zit, maar uiteindelijk is Shadow wel degelijk één van de fijnere films die ik de laatste maanden zag. In elk geval de mooist vormgegeven film in tijden. Al verwacht ik niet dat deze net zo lang blijft hangen als die vliegende dolken- en/of helden-film…