L’immensità (2022)
De maker van Respiro (2002, met Valeria – Rain Man, Hot Shots! – Golino) lijkt met L’immensità vooral af te willen/moeten rekenen met z’n eigen (christelijke?) opvoeding in het Rome van de jaren 70 van de vorige eeuw. Waarbij hij Penélope Cruz voornamelijk in het Italiaans laat acteren, al hoorde ik er wel degelijk ook wat Spaans tussendoor. Maar gaat het verhaal nu over Penelope’s nogal onderdrukte rol als moeder, of toch voornamelijk over haar dochter, die vanwege gender-issues liever een zoon zou zijn (en daarin ook een soort Oedipus-complex lijkt te ervaren)? Onderwerpen die je als kijker zeker kwaad kunnen maken, al is dit – juist door het in een conservatievere tijd te plaatsen – ook ietwat ‘makkelijk’ gezet. En ja, ik weet dat mijn mening – als mega-geprivilegieerde witte man – hier mogelijk niet zo nodig en/of ‘belangrijk’ in is…
Het verhaal
De Spaanse Clara (Cruz) is vanwege de liefde (?) ooit verhuisd naar Rome, waar ze inmiddels drie kinderen heeft met de aardig toxische Felice (Vincenzo – Nuovomundo, Unbroken – Amato). Ze leven in behoorlijk wat luxe, al is hun oudste dochter Adriana (Luana Guiliani) – die zichzelf liever Andrea noemt (een jongensnaam) en met korte haren en in ‘jongenskleding’ rondloopt – vooral geïnteresseerd in de arbeiders/zigeuners aan de andere kant van het riet. En dan nog ‘vooral-er’ in de mooie Sara (Penélope Nieto Conti), die ogenschijnlijk niet door heeft dat Andrea biologisch gezien (nog) geen jongen is.
Andrea heeft nogal een hekel aan Felice, wat gezien z’n behandeling van z’n vrouw (en dus Andrea’s moeder) ook volkomen begrijpelijk is. Het was voor mij iets lastiger voor te stellen waarom dit Cruz-karakter zich dat allemaal liet aandoen, maar mogelijk toont dat ook weer mijn geprivilegieerde positie. Al dan niet gezamenlijk vluchten Andrea en Clara in tal van musical-achtige momenten, waarbij ik dus steeds duidelijker een Oedipus-complex begon te voelen. Een paar heftige momenten later (b)lijkt Andrea echter pas écht uit de schulp te durven komen…
Wie en waarom?
Ja, het verwarrendste aan deze film is wel: wat wil regisseur Emanuele Crialese nou precies vertellen? Nu woonde ik op het afgelopen SXSW (ja, mijn enthousiasme over dat festival blijf je voorlopig nog wel terug zien in m’n recensies ;)) een paneldiscussie bij getiteld ‘Killing John Smith: Indigenous Women Storytellers‘, waarin een paar sterke, vrouwelijke filmmakers dus vertelde hoe eenzijdig onze reguliere films zijn: 98% is geschreven door witte mannen, en mannen lijken nu eenmaal probleemoplossers te zijn, dus zien we drama in films (lees “wittemannenverhalen”) altijd in de vorm van een conflict dat opgelost moet worden (moet ineens ook aan David Lynch’ redenen voor het maken van Twin Peaks denken, waarover je hier een geweldige mogelijke uitleg vindt (als je 4,5 uur over hebt ;))). En mogelijk is dat de reden dat ik het ‘why‘ in Crialese’s verhaal wat mis; dat het meer een situatieschets dan regulier drama is…?
Maar volgens mij probeer ik hier dan teveel nuance in deze recensie te verwerken, want ik ben zeker niet de enige die hier wat kanttekeningen bij zet.
Cast & crew
Ik las ergens, dat veel van de kind-acteurs in de film zo van straat geplukt zijn, so to speak, en daarom ook weinig acteerervaring hebben. En inderdaad: voor de drie kinderen van Cruz’ karakter, maar ook voor de meeste andere kinderen in hun familie, is dit hun eerste IMDb-credit. Iets dat overigens geen probleem hoeft te zijn, maar omdat er ook een sub-plotje in de film verwerkt is met een eventueel kind dat Clara ‘móet’ gaan opvoeden, begon mijn interne ‘sensatiezoeker’ zich af te vragen of bijvoorbeeld zoon Gino geen kind van Clara was (als in: hij heeft blonde krullen, en beide ouders hebben donkere, steile haren). Daar wordt echter verder geen aandacht aan besteed, dus mogelijk maakte ik de film wat spannender in m’n hoofd. Maar door die onzekerheid was het nóg lastiger om het acteren van die kinderen te beoordelen. Daarnaast kan Cruz volgens mij niet ‘slecht’ acteren, al vond ik het dus wel wat apart om haar te zien in een rol waarin ze zich zo laat ‘afblaffen’. Geloofde ze nou echt dat ze zo lelijk/slecht was, of had de regisseur dat een stuk beter moeten ‘zetten’? Het zou ook passen als ze verder enorm onzeker zou zijn, maar dat komt in de rest van het verhaal niet echt terug…
Terwijl ik dit allemaal schrijf, merk ik dus dat ik steeds meer begin te ‘vallen’ over het ontbreken van een richting. Want ook dat sensatiezoekende van hierboven, dat zou ik niet zo snel doen als ik 100% ín het verhaal zat. Nu was ik wel wat moe, maar meestal verlies ik me dan juist eerder in een verhaal, dan dat ik op (mogelijk onbestaande) randzaken ga letten. Verder leek vooral het tweede zangnummer in de film iets te hip voor de tijd waarin de film gezet is, maar blijkbaar komt het nummer met de geweldige titel Prisencolinensinainciusol toch wel degelijk uit 1973.
Final credits
Zoals je ziet: ik werd dus nogal makkelijk uit het verhaal getrokken. En ik denk dat dat komt, doordat nooit echt duidelijk wordt waar het verhaal heen wil. Terwijl de film zeker wel een paar prachtige en/of pijnlijke en/of kwaadmakende scènes bevat. Vooral vanwege dat kwaadmakende grapte ik na afloop dat dit mogelijk een soort propaganda-film was, die ons moet laten voelen hoeveel vrijer we nu als maatschappij zijn en/of hoeveel beter vrouwen en LGBTQIA+-personen het nu wel niet hebben dan ’toen’. Want als ik de film dan in één oneliner zou moeten samenvatten, dan lijkt het vooral een soort queer Oedipus-complex-verhaal te zijn. Lijkt, want zeker weet ik bij L’immensità (De onmetelijkheid in het Nederlands) dus weinig…