Stutz (2022)
Stutz is sowieso de meest opvallende documentaire van het jaar, buiten dat het ook een fantastische brug slaat tussen Hollywoodberoemdheden, psychologie, spiritualiteit, psychiatrie en persoonlijke groei. Het opvallende is echter, dat regisseur Jonah Hill vrij onverwacht door de vierde muur breekt, waardoor langzaam duidelijk wordt dat de documentaire net zo goed over hem en zijn struggles moet gaan, als over Hills oorspronkelijke wens: de therapeut die hem uit de diepste dalen geholpen heeft eren, en gelijktijdig zijn prachtige, effectieve handvaten met de wereld delen…
Het verhaal
Eigenlijk heb ik het verhaal dus al grotendeels verteld hierboven. En waarschijnlijk zijn er weinig filmfans die Hill niet kennen. Of dat nu van z’n doorbraak met Superbad of juist z’n scherpe rollen in The Wolf of Wall Street of The Beach Bum is, of van z’n opvallendere rollen in films als Cyrus, Don’t Worry, He Won’t Get Far on Foot en Maniac, of van de bekendere 21 Jump Street, Django Unchained of Don’t Look Up. Regie-ervaring deed ie eerder op met het verrassende Mid90s, waarin hij al behoorlijk putte uit z’n persoonlijke leven.
Maar hier gaat ie dus bijna letterlijk en volledig bloot, want Stutz is vooral een zogenaamd Gesamtkunstwerk, waarin de 74-jarige psychotherapeut Phil Stutz net zo goed de inhoud bepaalt. En dat met zo’n geweldig directe New Yorkse attitude die je niet snel verwacht van een psychiater, waarmee hij direct ook een deel van de spanning weghaalt die iedereen die voor psychische hulp aanschuift zal voelen. Maar langzamerhand blijkt ook het maken van de documentaire zelf dus nogal problematisch. En dit soort problemen bespreekt Hill normaliter vooral met z’n therapeut, maar kan dat hier ook?
Uiteindelijk blijkt Stutz’ aanpak zó geweldig ondogmatisch ‘open’ (hij botste ooit met z’n meer starre baas, omdat hij patiënten – die waarschijnlijk een lang traject in gingen om hun problemen aan te pakken – ook in het eerste intakegesprek al direct iets positiefs wilde laten voelen), dat er helemaal geen keuze is, en krijg je ‘eindelijk’ waar je stiekem de hele film al op wacht: de technieken waarmee hij Hill niet alleen geweldig schijnt te hebben geholpen, maar die ik tijdens het kijken ook mee kon doen. En fuck it: denk dat ik de docu nog een keer op zet (zolang Netflix ‘m laat ‘staan’ in elk geval), puur om even als soort van huiswerk die tools van hem te noteren…
Neemt Stutz ’t toch weer over?
Dus dan wil je een documentaire maken over je therapeut, en dan blijkt dat maken van die documentaire eigenlijk ook weer een ’therapie-project’, waar je niet alleen zelf, maar ook je kijkers ontzettend interessante inzichten én effectieve tools mee leert. Iets dat uiteindelijk zó natuurlijk verloopt, dat je bijna wilt geloven dat de therapieën van Stutz zo ‘waar’ zijn en goed op het leven aansluiten, dat alles in zijn omgeving in een bepaalde ‘flow’ geraakt. En denk niet dat dit enkel zweverige positiviteit is hoor: Stutz leerde Hill ook hoe je pijn, onzekerheid en ‘werk dat nooit af komt’ beter kunt accepteren als zaken waar je je hele leven mee zult moeten blijven dealen. Maar ook als zaken die je – met een juiste instelling en benadering (met tools die ook werken als het ooit teveel wordt) – juist zullen voortstuwen op het pad van je leven, dat altijd in beweging is…
Final credits
Ik ken genoeg mensen, die niet de rust (of tijd) hebben om in hun vrije tijd met dit soort onderwerpen aan de slag te gaan. En als je nooit psychisch in de knel gezeten hebt, dan kan ik me ook goed voorstellen dat je hier weinig interesse in hebt.
Maar persoonlijk ken ik niet zoveel mensen die helemaal ‘schadevrij’ door het leven gaan, dus ik verwacht dat velen hier net zoveel, of misschien nog wel meer uit kunnen halen. Buiten dat het bij vlagen dus ook een heerlijke documentaire is; een mooi gesprek tussen twee mannen die zich kwetsbaar op durven te stellen naar elkaar, en daarmee ook naar ons als kijkers. En dat leverde bij mij zowel een schaterlach als bewondering op, buiten dat ik ook wel wat ’therapeutische vooruitgang’ voelde.
Damn, wat had ik hem ooit graag als therapeut gehad zeg..!