Valley of the Gods (2019)
Okay, laat ik deze recensie eens gebruiken om er zelf achter te komen, wat ik nou van deze ‘film’ vind. Valley of the Gods trok m’n aandacht vanwege de indiaanse mythologie, waarna ik er ook nog achter kwam dat er onverwacht grote namen aan verbonden waren (Josh Hartnett, John Malkovich, Bérénice – Skyfall – Marlohe en Keir – 2001: A Space Odyssey – Dullea). Met andere woorden: ik ging er nog vrij ‘open’ in. Ik had echter never-nooit-niet kunnen verwachten wat ik kreeg: een ratatouille aan prachtige beelden, een ogenschijnlijk volledig losgeslagen verhaal (waar ik als mede-copywriter toch best wat affiniteit mee voelde), een verwarrende native American-mythe over een baby van steen (na een nog verwarrender vrijpartij) en een puissant rijke industrieel, die auto’s uit een Indiana Jones-film met een katapult wegschiet. Inderdaad: meer ‘cult’ dan dit wordt het volgens mij niet…
Het ‘verhaal’
De film opent met een Navajo-gezegde over donder en de geboorte van een baby. Daarna zien we hoe copywriter John Ecas (Hartnett) met z’n Jeep door Monument Valley in Utah rijdt, met z’n schrijfbureau in z’n auto gepropt. Maar omdat de film is opgedeeld in tien hoofdstukken, schieten we daarna ineens naar een bouwvallig ‘café’, waar een groepje indianen op tv ziet hoe een grote industrieel (Malkovich) hun heilige grond wil gaan ontginnen, om uranium naar boven te halen. Even later zien we echter hoe deze Wes Tauros (Malkovich dus) als zwerver een appel jat ergens, vervolgens bijna in elkaar geslagen en overreden wordt, en dan ineens in een onverwachte lift stapt, op weg naar z’n enorme kasteel ergens bovenop een rots.
Daar komt op gegeven moment onze schrijver ook aan, plus een limousine in de vorm van een glibberende slang, waarin Karen (Marhole) zit, die net daarvoor de voogdij over haar zoontje is verloren. Als er even later een prachtige opera gezongen wordt in de meest prachtige balzaal ooit gezien, dan vergeet je bijna dat je net daarvoor een dronken indiaan seks zag hebben met een rotsformatie (!!?), maar voordat je daar teveel over nadenkt, vliegt er een Rolls Royce Phantom II van Tauros’ rots af, met de lichten nog aan. En dan moet de finale climax nog komen, die me ook even aan Quentin Dupieux’ Rubber deed denken…
Absurdisme ten top
Ik dacht al vrij snel, dat veel van wat je ziet, zich mogelijk in het hoofd van onze schrijver afspeelt. John blijkt namelijk gevraagd om een biografie van Tauros te schrijven, en als je ziet hoe alles van hot naar her springt, dan lijkt de enige ‘logica’ in dit fragmentarisch-verwarrende verhaal, dat het zich in het hoofd van een creatieve schrijver afspeelt. Natuurlijk wordt dat gevoed door de scène, waarin John door z’n psychiater (John – Raiders of the Lost Ark, Gimli in Lord of the Rings – Rhys-Davies!) wordt gepusht om het absurde van het leven op te zoeken, als hij absurditeit echt wil kunnen begrijpen.
Maar laat dit jou niet denken, dat hiermee alles op z’n plek valt. Ik denk ook niet dat schrijver-regisseur Lech – The Mill & The Cross (met wijlen Rutger Hauer, uit 2011) – Majewski een duidelijk te begrijpen verhaal wíl vertellen, en veel meer bezig is een kunstwerk te creëren. Ik ben daarmee ook erg benieuwd naar wat m’n nóg ‘cinefielere’ vrienden van Valley of the Gods weten te maken, want Majewski lijkt ergens het love child van David Lynch en eerdergenoemde Dupieux, die als een soort Obelix-baby ooit in een pot indiaanse mescaline is gevallen…
Cast
Hartnett mag z’n licht-mysterieuze blik ten volle (en functioneel) inzetten in deze film, wat hem dus beter bij zo’n film laat passen, dan z’n voornamelijk commerciële filmografie zou doen vermoeden. Al viel me net op (toen ik door z’n IMDb-lijst spitte), dat hij de laatste jaren wat minder ‘actief’ lijkt te zijn geweest. Z’n bekendste films zijn nog altijd Lucky Number Slevin, 30 Days of Night en Brian de Palma’s The Black Dahlia, maar die zijn allemaal al minstens veertien jaar oud. Ik zag hem recentelijk nog zichzelf spelen in het best grappige (en raar vormgegeven, voor ‘smartphone-viewing’) Die Hart. Malkovich is iemand die je best in zo’n aparte film kunt verwachten, maar dat hij een man speelt die niet kan praten (na de dood van z’n vrouw), dat is dan weer lastiger voor te stellen. Marlohe mag niet veel meer doen dan mooi zijn (wat overigens ook weer functioneel is), terwijl Rhys-Davies maar in één scène opdraaft. Misschien wel de meest opvallende naam is Keir Dullea. Ja, dat is inderdaad ook letterlijk een opvallende naam, maar daarnaast speelde hij de Dave Bowman-hoofdrol in Kubricks meesterwerk. Hier zet hij de behoorlijk creepy butler van Tauros neer, die enkel het woord “mood” hoeft om te draaien, om te tonen dat hij niet gediend is van flauwe smoesjes…
Dat ik geen van de indiaanse acteurs bij naam noem, past misschien wel bij de achtergestelde rol die deze (meest) oorspronkelijke bewoners van de Amerika’s nog altijd innemen in de VS, maar ik herkende Joseph Runningfox, Steven Skyler, John A. Lorenz of Owee Rae ook nergens van, om eerlijk te zijn. Daarnaast zijn hun rollen (bewust?) wat ondergeschikt gemaakt aan die overheersende blanken, al blijft Skylers rol als hyper-dronken indiaan wel behoorlijk hangen. Ik gebruik overigens het woord “indiaan” bewust en met respect. Ik weet dat sommigen dit politiek incorrect vinden, maar aangezien professor emeritus Jack D. Forbes, schrijver van het geweldige Columbus and Other Cannibals, zichzelf ook een “American indian thinker” noemt – en in het bewuste boek zelfs een half hoofdstuk aan het (gemakkelijke) gebruik van het woord “indiaan” wijdt – hoop ik dat niemand (vooral uit de native American community) hierover valt.
Final credits
Hoe ontzettend raar deze film ook is – ik heb ‘m uiteindelijk ook in drie ‘etappes’ gekeken – ik denk niet dat ik ‘m ooit zal vergeten. Weet nu niet hoe positief je dat moet opvatten, maar als je een keer echt heerlijk uitgedaagd wilt worden, of gewoon wilt genieten van hoe prachtig dat land aan de andere kant van de Atlantische Oceaan is, dan is deze zeker de moeite waard. Zeker als je van kunst houdt die je moet ondergaan, in plaats van teveel erover nadenken…