Alles over Niets (2013)

Een mogelijk wat rare opening, maar misschien wel doordat ik zoveel herkende in de filosofie waarover de documentaire Alles over Niets gaat, voel ik nu helemaal niet de neiging om jou te overtuigen dat jij deze ook móet gaan zien. Iets wat op zichzelf ook weer perfect binnen de filosofie past overigens…
Maar ik vond ‘m in elk geval ontzettend interessant, maar dat komt deels doordat ik vooraf ook al heel wat meer wist over non-dualiteit en de Indiase filosofie uit 800 B.C. die hieraan ten grondslag ligt.
In het kort: het is ’n soort van samenvatting of overkoepeling van alles wat ik in de laatste 15 tot 20 jaar aan ‘spiritualiteit’ en/of ‘alternatieve trajecten’ heb doorlopen/ervaren, maar dan zeer goed laagdrempelig gebracht. De stof is mogelijk wat pittig, maar de uitleg in de documentaire juist niet. Educatief verantwoord en met de juiste dosis humor geeft Alles over Niets ’n fijne introductie op ’n filosofie die ook paste binnen de ziens-/levenswijze van mensen als Albert Einstein, William Shakespeare en zeker ook Bill Hicks: één van mijn all time heroes…

Het verhaal/de vorm
Over het verhaal zelf ga ik weinig vertellen, want dan moet ik meer over de filosofie gaan vertellen, en dat doen ze in de documentaire zelf veel beter (of op hun website). Denk aan leven in het nu, je niet druk maken over verleden en toekomst (of eigenlijk nergens over), en zeker ook over niet oordelen over anderen (én over jezelf)…
Ik wil je wel iets vertellen over de aparte vorm, want de documentaire is namelijk ’n combinatie van gespeelde scènes – met als rode draad het leven van Susan en Tom – en gesprekken van één van de initiatiefnemers (Paul Smit) met deskundigen op ’n vlak dat te maken heeft met non-dualiteit. Er wordt leuk gespeeld met de overgangen tussen de gespeelde scènes en de gesprekken, en in combinatie met de juiste komische noot, dat vooral de verdienste is van acteur Steye van Dam (Tom), zorgt dat ervoor dat de documentaire een goede balans heeft gevonden tussen ‘serieuziteit’ en zelfrelativering/humor, waardoor er nergens te gewichtig wordt gedaan.

Laagdrempelig
Want juist omdat de filosofie voor velen waarschijnlijk wat ver van het bed lijkt, was ik vooraf bang dat het enkel een documentaire voor geïnteresseerden zou zijn. Maar de documentaire is veel laagdrempeliger dan ik vooraf dacht en biedt volgens mij voor iedereen met ’n open mind een mooie introductie op non-dualiteit en de filosofie erachter. Daarnaast is ie met 65 minuten fijn kort, want net op ’n moment dat ik dacht dat er mogelijk wat herhaling op ging treden was de film afgelopen. En het volgende is misschien raar om te zeggen, maar mogelijk is het wel ’n compliment dat de film nergens irriteerde. Bij dit soort documentaires (denk What the Bleep Do We Know, The Secret) erger ik me meestal wel aan bepaalde mensen in of aan de opzet van zo’n documentaire, maar dat was hier eigenlijk niet ’t geval. Al zorgde de gekozen opzet er wel voor dat je niet direct weet wie de ‘deskundigen’ zijn die aan ’t woord komen in de film. Daar zou ik ’n kritiekpunt van kunnen maken, maar ik snap ook dat het niet had gepast in de vorm van het concept, zoals ik dat hierboven al beschreef…

Educatief
De film is geregisseerd en geschreven door Paul Smit en Robert van den Broek. Smit is filosoof en cabaretier en geeft vaak lezingen in het bedrijfsleven, ook over non-dualiteit. Van den Broek heeft ’n educatieve achtergrond, en die combinatie zorgt ervoor dat alles zeer duidelijk en toegankelijk wordt gebracht. Ik voelde dus vooral herkenbaarheid, en ben nu ook erg benieuwd om het bijbehorende boek te gaan lezen. Naast dat ik de film tijdens ’n première in Tuschinski zag heb ik het boek (met in de cover op vrij creatieve manier twee DVD’s met daarop de film en extra interviews met de deskundigen) ook aangeschaft, dus ik ga me er nog wel verder in verdiepen.

Final credits
Ik merk dat ik helemaal niet zo kritisch ben geweest, maar zoals ik al zei: ergens past dat ook wel bij het onderwerp. We leven in ’n wereld waarin we over alles ontzettend snel oordelen, en Alles over Niets vertelt over ’n filosofie waarin oordelen juist overbodig blijkt. Maar als ik kritiek zou moeten hebben, dan zou ik zeggen dat één van de acteurs wat uit de toon valt qua acteren. En omdat ik al redelijk ‘ingelezen’ ben in de materie voelde ik kort even ’n lichte teleurstelling dat er niet ’n overweldigend inzicht in je gezicht wordt gegooid. Maar direct daarna begreep ik dat zo’n mega-inzicht ook helemaal niet zou passen binnen de filosofie. Er is namelijk niets ‘groots’ of moeilijks nodig om volgens deze filosofie te ‘leven’. Al kan het je leven wel ontzettend veranderen, als je daar behoefte aan hebt.
Dus of deze documentaire iets voor jou is, dat is helemaal aan jou. Ik wil je niet overtuigen, maar herkende dus veel onderwerpen die ik ken van diverse ‘alternatieve trajecten’ die ik de laatste jaren doorlopen heb. Van het lezen van De Celestijnse Belofte tot ’n meditatiecursus die ik enkele jaren geleden volgde tot één van mijn helden: Bill Hicks. En misschien eindig ik daarom het beste met ’n quote van hem:
“The world is like a ride at an amusement park, and when you choose to go on it, you think it’s real, because that’s how powerful our minds are. And the ride goes up and down and round and round and it has thrills and chills and it’s very brightly colored and it’s very loud. And it’s fun, for a while. Some people have been on the ride for a long time, and they begin to question: ‘Is this real? Or is this just a ride?‘ And other people have remembered, and they come back to us and they say ‘Hey! Don’t worry, don’t be afraid — ever — because… this is just a ride.‘” (met beeld helemaal te zien op YouTube: http://youtu.be/iMUiwTubYu0).

Website: http://allesoverniets.nl