Eden (2024)
Verwachtingen kunnen je beleving natuurlijk gruwelijk hard beïnvloeden. Doordat ik vooraf niets meer wist dan de titel, dat Jude Law erin zat en dat het om een thriller op een opvallend eiland ging, slaakte ik bij de aftiteling een behoorlijk stevige “Wauw..!” Had ik vooraf wél geweten waarop het verhaal gebaseerd is, wie de regisseur was en hoeveel grote namen er voorbijkomen (relatief gezien althans), dan had ik de gruwelijk grootse thema’s in de film mogelijk kritischer beoordeeld. Nu verwachtte ik niets van Jude Laws karakter, maar zag ik een wat getroebleerd ego z’n worsteling met zichzelf vooral botvieren op de maatschappij. Weet je vooraf wie deze persoon is, heb je je daar mogelijk zelfs ooit in verdiept, dan begrijp ik ook wel dat de film je ietwat onbevredigd achter kan laten. Zeker als je de veel te spannend opgezette trailer hebt gezien…
Het verhaal
Een voice-over vertelt dat we rond 1930 zitten, en dat onze hoofdpersonen Duitsers zijn die het opkomende fascisme graag ontvluchten. Via in-kranten-gepubliceerde-brieven van een mysterieuze dokter hebben ze gehoord over een schijnbaar paradijs op het eiland Floreana, behorende tot de Galapagos-archipel (waar Charles Darwin de inspiratie voor z’n evolutietheorie vond). En daar zijn de net-getrouwde Margret (Sydney Sweeney) en Heinz (Daniel Brühl) met diens aan TBC lijdende zoon Harry (Jonathan Tittel) dus naar op weg, een stuk uit de kust van Ecuador.
Aangekomen op het eiland blijken dr. Ritter (Law) en z’n aan MS lijdende vriendin Dore (Vanessa – Mission: Impossible – Dead Reckoning, Napoleon, The Fantastic Four: First Steps – Kirby) helemaal niet op bezoek te zitten wachten, maar blijkt het eiland ook helemaal niet het paradijs dat de verhalen deden vermoeden. Met andere woorden: het avontuur lonkt zeker, maar Ritter en Dore zitten daar veel meer om zich juist af te scheiden van de wereld, dan dat ze echt aandacht willen. Al blijkt het ook wel Ritters ego te zijn, waardoor hij een soort nieuw filosofisch wereldbeeld wil verzinnen/opschrijven, om daarmee de wereld te redden van de ‘democratie-verval-fascisme-oorlog-nieuwe democratie-wederom verval-…’-cyclus. Iets waarin hij overigens goed gepusht lijkt te worden door Dore, die hun eigen welzijn eigenlijk ondergeschikt vindt aan zijn werk…
En waar die instelling al vrij snel lichtelijk wordt ‘aangetast’ door de aanwezigheid van het wat naïeve (maar zeer gemotiveerde) nieuwe gezinnetje, verbleekt die aantasting bij wat er gebeurt als een zeer ambitieuze barones (Ana – No Time to Die, Blonde, Ballerina – de Armas) arriveert met haar gevolg, met de grootse plannen om op het eiland het meest luxueuze resort ter wereld te bouwen…
“Het blijven toch mensen…“
Weet je, Eden is qua thematiek echt de natte droom van filmmarketeers, want je kunt hier toch een sloot aan interessante, intelligente en/of ‘lekkere’ oneliners voor verzinnen. Juist omdat de thematiek in het verhaal zo ‘groots’ is. Vooral Ritter onderzoekt namelijk ons bestaan, wat ons doel is, of er überhaupt een doel te vinden is, en in hoeverre intermenselijke relaties daar invloed op hebben. Volg je mij al langer, dan weet je dat je daarmee mijn aandacht vrijwel direct al grijpt.
Maar als je vooraf zijn werk mogelijk al kent, dan ga je natuurlijk een bepaalde invulling verwachten. Iets dat in mijn beleving dus totaal afwezig was, waardoor ik het inderdaad allemaal wel wat ‘losjes’ en/of fragmentarisch vond, maar vanuit die insteek zag ik Ritter ook vooral als iemand die een ‘einddoel’ zoekt, die zoektocht zo ‘puur’ mogelijk wil houden, maar daarin nogal wat gehinderd wordt door mensen, menselijke fouten, maar zeker ook z’n eigen menselijkheid. Waardoor zijn conclusie mogelijk wat ’teleurstellend’ kan zijn, juist omdat hij (en vooral Dore) stelde hoe groots zijn doel eigenlijk ooit was.
Ik vond vooral de illusie interessant, die de ‘buitenstaanders’ naar het eiland hadden gelokt, en waar ze eigenlijk van een beste koude kermis thuis kwamen. Al bleek vooral die barones het een stuk langer vol te houden dan je vooraf zou verwachten…
Cast & crew
De film zit dus best vol bekende namen, maar degene die mij het meest bekoorde was Sydney – The Handmaid’s Tale (tv), Euphoria (tv), Americana – Sweeney. Waarschijnlijk geholpen doordat haar rol ook wel belangrijk is in de meest aangrijpende scènes, maar net als in die SXSW-verrassing (Americana) speelt ze ook hier een underdog die niet zonder tanden is. In Americana zette ze dit nog wat aan met een stotter, en mogelijk had ze hier beter ook nog zoiets kunnen doen. Dat ze een wanhopige 23-jarige speelt die vanwege haar leeftijd ‘moest’ trouwen, dat kon ik me – mede vanwege haar ontzettend fijne uiterlijk – niet echt voorstellen. Al moet ik nu ook eerlijk zeggen: de meeste rollen in de film blijven – bewust of niet? – wel wat oppervlakkig. Of typ ik dit nu, juist omdat er zoveel interessante lagen onder deze karakters worden geïnsinueerd en/of ingewijden deze rollen mogelijk wel al goed kennen (en dus minder uitleg nodig hebben)..? Mogelijk dat De Armas’ barones wel een eigen film verdiende, want hoe die relatie met haar hulpjes (Felix – Im Westen nichts Neues – Kammerer en Toby – Babyteeth (!), The Bikeriders – Wallace) verloopt, dat geschiedt ook voornamelijk buiten beeld, en dat is best jammer. Verder weet Law zich steeds beter ‘achter’ z’n karakters te verbergen, toont Kirby waarom het niet zo raar is dat ze zelfs in een Bond-film kan opvallen, en past De Armas geweldig in dus mogelijk wel de intrigerendste rol in het verhaal.
Een verhaal dat dus is gebaseerd op “verhalen van hen die het overleefd hebben“, zoals vrij onheilspellend wordt gesteld aan het begin van de film. Nu ga ik niet verklappen wat er aan het eind van de film hierover gezegd wordt, maar het verklaart wel een beetje het fragmentarische van het plot. Want dat ene Ron Howard een best begenadigd regisseur is, dat hoef ik niemand te vertellen, toch? Zijn naam zag ik dus pas bij de aftiteling (als ‘ze’ wisten dat ik vooraf echt zo goed als niets wilde weten? ;)), en gekoppeld aan écht fotomateriaal van de échte Ritter, Margret, Heinz en barones veroorzaakte dat bij mij dus die “WAUW..!!?” Overigens schreef Howard het verhaal samen met scenarist Noah Pink, die eerder al samen met Howard werkte aan het Emmy-genomineerde Genius (tv), maar ook het scenario schreef van onder andere Tetris. En ja, daarmee lijkt wel wat van de algemene kritiek op deze film ‘verklaard’ te kunnen worden. Die film over dat computerspel was namelijk ook aardig zoekende naar drama, en kwam daarmee ietwat gekunsteld over. Al voel ik me nu ook een beetje zoekende naar een verklaring voor die algemene kritiek…
Final credits
Eden is in Amerika uitgebracht via Amazon. Dat de film in Nederland nu wél een bioscooprelease krijgt, dat toont vooral het commerciële opportunisme van de distributeur (die mogelijk ook verantwoordelijk is voor die verkeerde-verwachtingen-wekkende trailer…). Zeker als je naast de hiernaast getoonde poster kijkt, waarin alles wat ik hierboven trachtte te vermijden aan ‘spoilers’ gewoon open en bloot in je gezicht wordt gesmeten. Waarmee ik dus verwacht, dat als je deze film in de bioscoop gaat kijken naar aanleiding van deze promotie, jouw beleving minder zal zijn dan de mijne…
Maar als van oorsprong ‘streamingdienst-avonturenfilmpje’ is Eden wel onverwacht interessant en mogelijk zelfs een opmaat naar meer onderzoek. Zie je de hiernaast getoonde poster voordat je de zaal inloopt en/of weet je wie de personen in het verhaal zijn, dan hoop ik dat je die vooropgezette gedachten over de film volledig los kunt laten voordat de film start. Want dan geniet je het meeste, denk ik…