Bad Education (2019)
Bad Education toont met dit waargebeurde verhaal haarscherp hoe velen (of iedereen?) met het juiste verhaal wel tot iets corrupts in staat zijn. Extra treffend door de wereld waarin het gezet is, waarin professionals nogal ondergewaardeerd (lees: onderbetaald) worden, mogelijk omdat sommigen werken vanuit iets als een roeping. Geholpen door enkele geweldige castkeuzes (Hugh Jackmans meest ‘grijze’ rol ooit, maar ook Allison Janney is weer beter dan nodig!), raakt dit verhaal aardig wat onderwerpen, die eigenlijk allemaal te maken hebben met een recentelijk stokpaardje van me: Amerikanen zijn echt meesters in het creëren van verhalen waarmee ze vrijwel álles goed weten te praten (a.k.a. sophisticated smoesjes) en die ze maar wat graag geloven…
Het verhaal
Frank Tassone (Jackman) is toezichthouder van een schooldistrict in Long Island. Na jarenlang hard werken staan ze op plek 4 nationaal, en vanaf de opening weten we het al: (middelbare) scholen zijn vooral reputatiemachines. Hoe meer leerlingen naar Ivy League-scholen mogen, hoe makkelijker het is om het budget voor volgend jaar goedgekeurd te krijgen, hoe aantrekkelijker de buurt is om te wonen, en hoe hoger de vastgoedprijzen zijn. Een mooi verweven economisch systeem, maar wel één dat amoreel is, en dus voor z’n moraliteit afhankelijk is van de mensen die erin werken. Mensen die natuurlijk continu vanuit verschillende kanten druk voelen, terwijl ze dus ook vaak nogal onderbetaald worden…
Is het dan zo raar dat Tassone’s jarenlange assistent Pam (Janney) af en toe wat klusjes aan haar zomerhuisje laat uitvoeren op kosten van de school? Of dat er af en toe een factuurtje geadresseerd is op een behoorlijk opvallende plek? Zaken waar de enthousiaste vrijwilliger bij de schoolkrant, Rachel (Geraldine – Blockers – Viswanathan), langzaam achter komt in haar onderzoek naar dat ambitieuze airwalk-project (een luchtbrug die de school extra cachet moet geven). Een onderzoek waarin ze overigens gemotiveerd wordt door Tassone zelf, die als goed onderwijzer haar tracht te inspireren het beste uit zichzelf te halen…
Goed grijs
Misschien wel het beste aan Bad Education – zeker als je dit waargebeurde verhaal nog niet kende vooraf (zoals waarschijnlijk 99,9% van de Nederlanders?) – is dat de schrijvers het verhaal zo geconstrueerd hebben, dat je lang niet weet hoe groot de rol van de verschillende karakters is. Misschien extra sterk, als je weet dat scenarist Mike Makowsky zélf op die school in Roslyn zat, ten tijde van het ontstaan van dit uiteindelijke schandaal. En doordat de film bij vlagen ook hilarisch is, gekoppeld aan die duidelijk voelbare roeping bij sommige karakters, biedt Bad Education uiteindelijk vooral een best mooie en klein genuanceerde kijk op de corrumpering door macht. Want plat gezegd kun je de fraudeurs makkelijk wegzetten als profiteurs, maar juist door te tonen hoe makkelijk de raad van bestuur omgepraat wordt, voelde ik ergens ook wel wat medelijden: mensen die zo hard in hun smoesje geloven, lijken vrijwel volkomen ‘schuld-onbewust’. En dat lijkt wel een thema dat een groot deel van de Amerikaanse samenleving kenmerkt: zo hard geloven in hun eigen gelijk, dat ze zich ook erg makkelijk voor karretjes laten spannen. Karretjes waardoor ze mogelijk zelf wel overreden worden, niet door hebbende dat ze deze mede aan het trekken zijn. Volgens mij zie je op het nieuws genoeg voorbeelden die dit stokpaardje van mij ondersteunen…
Cast & crew
“From superhero to superintendent“, kopte een Amerikaanse kop over de rol van Hugh Jackman. Nu toonde hij in Logan al geweldig hoe ‘grijs’ zijn superheld kan zijn, maar hier kan hij die comic book-vermomming helemaal afgooien. En wat mij vooral opviel: hij speelt ook aardig ‘ouderdomsbewust’, met plastische chirurgie en al. Hij zet z’n overvloedige charisma ook geweldig in, zowel positief als negatief. Ik las ergens treffend, dat zulke rollen tot een paar jaar geleden voorbehouden waren aan Kevin Spacey, die dit perfectioneerde in House of Cards. Maar gelukkig lijkt Jackman ook steeds minder geïnteresseerd te zijn om leuk gevonden te worden. Hij zet hier zo’n goed gelaagde rol neer, dat mij nu nog altijd niet duidelijk is wat allemaal precies ‘waar’ was in z’n leven.
Janney heb ik hierboven al een aardig veer tussen de billen gestoken, want zij mag veel van haar bereik tonen zeg! Natuurlijk was ze al geweldig als kutmoeder in I, Tonya, en eigenlijk kan ik me geen slechte rol van haar herinneren. Weet alleen niet of ik haar ooit ‘beter’ heb gezien dan hier. Bijrollen zijn er voor Ray Romano, die ook steeds interessanter wordt in z’n serieuze rollen, Rafael – Blindspotting (!) – Casal en Alex – Hereditary – Wolff. Maar de beste bijrol is mogelijk wel die van Viswanathan, die al leuk ontwapenend doorbrak met Blockers, en tijdens de film overduidelijk groeit in haar zelfvertrouwen, deels omdat ze door Tassone wordt aangespoord (vanuit z’n oude roeping), maar ook omdat ze getriggerd wordt door een medestudent…
Regisseur Cory Finley brak een paar jaar geleden ‘door’ met Thoroughbreds, een film die erg lang (en vooralsnog) ongezien op mijn to-watch-list stond, maar waar ik nu toch wel behoorlijk benieuwd naar ben. Schijnt dat die film wel vol met o.a. hip camerawerk en zo zit (wat hier totaal afwezig is), maar hij weet daarin dus schijnbaar ook vrij verfijnd de Amerikaanse samenleving te analyseren. Daarnaast viel mij vooral de muziekkeuze op, die bij vlagen wat quirky is, wat de film soms een wat minstreel/kluchterig gevoel geeft. En ‘mag’ er dan misschien meer, als je dat gevoel weet op te roepen in een film..?
Final credits
Ja, ik vond vooral het amechtig goed proberen te praten van zaken die overduidelijk corrupt zijn, het sterkste aan Bad Education. Iets wat in de VS het hoogste doel lijkt, want als je het in een mooi verhaal weet te verpakken, dan kun je jezelf dat mooi wijsmaken, en dat raakt mij persoonlijk dan ook aardig (duh, anders was het nooit een stokpaardje geworden natuurlijk).
Met andere woorden: een film die je ook kwaad kan maken, maar nergens voor het makkelijk spectaculaire ‘scoren’ gaat. Met nog andere woorden: Bad Education toont een bewust grijs verhaal met ook nog eens goede donkere humor, en doet eigenlijk weinig ‘fout’…