10 Cloverfield Lane (2016)
Eigenlijk is het verstandiger om de titel van deze film te vergeten als je deze film gaat kijken, want denken dat dit een vervolg of een vergelijkbare film is als het onverwacht vette en energieke Cloverfield, dat zou je wel eens goed in de weg kunnen zitten. Ik had ‘m graag onder één van de werktitels gezien, want doordat ik – buiten het behoorlijk goede acteerwerk en een paar heftige scènes om – niet echt in het verhaal werd gezogen (mede doordat er teveel toevalligheden nodig waren om het verhaal te vertellen), vatte ik ‘m na afloop wat samen als Room meets Signs, maar dan minder bevredigend…
Al wordt het ‘kleine verhaaltje’ van onze hoofdrolspeelster aan het eind wel goed rond gemaakt en plaatst die laatste scène hem wel in een soort van Cloverfield-universum, wat producent J.J. Abrams de mogelijkheid gaf om deze als een “spirituele opvolger” van die hit uit 2008 te vermarkten. En zou er een kritische metafoor zitten in dat verontrustende John Goodman-karakter..??
Het verhaal
De film opent met Michelle (Mary Elizabeth Winstead), die haar huis in New Orleans verlaat en met de auto wegvlucht van haar huwelijk met Ben (met Bradley Coopers stem). Net nadat er op de radio een nieuwsberichtje voorbijkwam van een zeer grote stroomuitval wordt Michelle aangereden en vliegt ze een keer of tig over de kop. Als ze wakker wordt blijkt ze echter opgesloten te zitten in één of andere bunker. Niet veel later vertelt ex-marinier en boer Howard (Goodman) dat hij haar gered heeft, en – geloof het of niet – er blijkt één of andere chemische of nucleaire aanval te zijn geweest, waardoor ze die bunker, door Howard gebouwd op z’n erf, waarschijnlijk één of twee jaar niet kunnen verlaten. Michelle wantrouwt het zaakje echter volledig, maar als dit verhaal wordt bevestigd door de enige andere aanwezige in de bunker, Emmett (John Gallagher Jr.), dan lijkt ze het toch al iets meer te geloven. Emmett heeft Howard ooit geholpen met het bouwen van de bunker, en beaamt dat Howard altijd als paranoïde gek werd gezien in de buurt, maar nu blijkt hij toch maar mooi gelijk gehad te hebben.
Michelle’s wantrouwen verdwijnt echter pas nadat ze heeft getracht te vluchten, maar daar houdt het plot nog lang niet op. Uiteindelijk blijkt het maar goed dat ze zoveel ervaring heeft met het (overigens) figuurlijke vluchten, want die ervaring zal ze ook in de letterlijke zin nodig hebben. Maar blijft ze de rest van haar leven op dezelfde manier reageren in ‘vlucht of vecht’-situaties, of…
Goed gemaakt hoor, maar…
Weet je: de claustrofobische spanning in de bunker is wel degelijk goed neergezet. Nu moet ik eerlijk toegeven dat ik die in de trailer wel een stuk steviger voelde, wat de cynicus in mij deed denken dat deze film inderdaad gemaakt is voor een perfecte trailer en de daaraan gekoppelde marketingcampagne. Zeker omdat de film tijdens de pre-productie én productie de werktitels The Cellar en Valencia kregen, iets wat achteraf wordt gezegd een strategische keuze te zijn geweest. Abrams heeft dit zelf dus vermommend verwoord als dat dit een “spiritual successor” is op die eerdere hit, maar dat doet bij mij (met een achtergrond in reclame/communicatie) m’n ‘bullshit-meter’ toch wel aardig uitslaan. En ergens vind ik het ook wat ‘eng’ dat een deel van m’n mede-recensenten dit letterlijk complimenteren als zijne een goede marketingtruc. Damn: je beoordeelt een film toch op z’n inhoud, niet op hoe die het publiek aangesmeerd wordt..?
Mogelijk dat m’n kritische houding me in dezen wat in de weg zat (mede doordat ik zulke hoge verwachtingen had?), maar m’n cynisme ontstond vooral doordat ik – na overigens een zeer sterk begin, waarin qua exposé fijn weinig wordt uitgelegd – eigenlijk niet echt mee kon gaan in Michelle’s verhaal. Natuurlijk was haar wantrouwen logisch, maar daarin worden in mijn ogen teveel omwentelingen gemaakt, waardoor het voor mij te gekunsteld aan ging voelen en ik me op een gegeven moment betrapte op de gedachte dat het wel tijd werd voor wat actie. Koppel daar dan nog aan dat die hele dreiging van “Zou het een buitenaardse invasie zijn?” eigenlijk vooral een plottrucje blijkt, en mogelijk begrijp je dan wel dat ik het waarschijnlijk vetter had gevonden als de film een veel opener einde had gehad. Ik moet nu ook aan Nacho Vigalondo’s Extraterrestre denken, die een stuk intrigerender was in mijn ogen. Maar ja, het feit dat die film op IMDb nog geen 6 krijgt, dat toont mogelijk ook dat ik bij dit soort films liever iets minder ‘hippe conventie’ wil dan het grotere publiek. Waarbij ik natuurlijk ook moet melden dat ik enkel zo serieus kritisch ben op 10 Cloverfield Lane, juist omdat de film wel degelijk z’n zeer sterke momenten heeft, en ik het dus vooral jammer vind dat ie het uiteindelijk niet echt deed bij mij. Iets waar ik overigens niet de enige in ben, want een verliefd stelletje dat voor me in de IMAX-zaal zat vroeg zich na afloop letterlijk af waarom zo’n film in zo’n grote zaal gedraaid moest worden.
Cast & crew
Zoals ik al schreef: qua acteren is het wel behoorlijk genieten. Door continu bij Winstead te blijven was de druk op haar schouders het grootst, maar die draagt ze met ogenschijnlijk gemak. Ze speelde eerder de volwassen dochter van Bruce Willis in Live Free or Die Hard en A Good Day to Die Hard, maar je kunt haar ook kennen uit Tarantino’s Death Proof, Scott Pilgrim vs. The World of het erg mooie The Spectacular Now. Ik zat me de hele film af te vragen waar ik die acteur die Emmett speelde toch van kende, en schaamde me na afloop dat ik Gallaghr Jr. niet herkende uit de TV-serie die ervoor zorgde dat ik afhaakte bij House of Cards, te weten The Newsroom (ik haakte af omdat ik The Newsroom beter vond, mede omdat deze in z’n kritiek minder fictief was dan Kevin Spacey’s hit-serie). Goodman toont misschien wel z’n grootste acteerkracht in lange tijd, maar doordat het wantrouwen in zijn karakter van teveel toevallige plot-zaken aan elkaar hing, haakte ik uiteindelijk wel wat af bij hem.
Het scenario, initieel geschreven door Josh Campbell en Matthew Struecken, werd tijdens de pre-productie herschreven door Damiel Chazelle, die daarna echter de financiering van zijn uiteindelijke doorbraakfilm Whiplash rond kreeg, en daarom de regie van 10 Cloverfield Lane over moest laten aan iemand anders. Daarvoor werd de voormalig YouTube- en commercialregisseur Dan Trachtenberg gevraagd, en hij verdient zeker wel flink wat credits voor de manier waarop hij de spanning goed weet neer te zetten. Dat het basismateriaal waarmee hij moest werken in mijn ogen van teveel toevalligheden aan elkaar hangt, waardoor voor mij die spanning teveel gehinderd werd, dat is ook eigenlijk niet zijn schuld natuurlijk. Ik ben dus wel benieuwd naar zijn volgende project, om eerlijk te zijn…
Final credits
Ik weet dat het voor lezers fijner is als een recensie een zo duidelijk mogelijke mening neerzet, maar mogelijk weet je al dat je die bij mij niet altijd krijgt. Bij deze twijfel ik dan ook wat, juist omdat veel van m’n ‘collega’s’ nogal lyrisch zijn over deze film. Mogelijk dat ik daarom ook wat ben gaan zoeken om mijn minder positieve ervaring te onderbouwen, maar die toevalligheden in het script zaten me wel écht in de weg. En om ‘m dan ‘enkel’ als beklemmende ontvoeringsthriller te zien, daarvoor was m’n recente ervaring met het op dramatisch vlak superieure Room mogelijk wat storend, want die kroop veel meer onder mijn huid.
Oh ja, kort nog even dit: in tegenstelling tot z’n ‘spirituele voorganger’ Cloverfield, is 10 Cloverfield Lane volledig strak gefilmd, dus verwacht niet de found footage-shakiness uit die film. Iets wat voor sommigen mogelijk ook een opluchting is. En als allerlaatste: als je heeeeeeeeeel ver gaat zoeken, dan kun je Howards acties mogelijk als metafoor zien voor Amerika’s buitenlandpolitiek, in hoe de VS de rest van de wereld als het ware gijzelt, door gebruik te maken van vaak onterechte angsttechnieken. Mocht dat het échte doel van de makers zijn geweest, dan neem ik al m’n kritische woorden hierboven terug…