The Big Sleep (1946)
Nu kan ik wéér gaan typen hoe geweldig het is om weer zo’n klassieker te ‘ontdekken’, maar dat is inmiddels zó’n waarheid dat het bijna een cliché begint te worden, dus laat ik daarvoor waken. The Big Sleep toont wederom dat er halverwege de vorige eeuw in Hollywood lang niet zulke preutse films werden gemaakt als ik altijd vermoedde, en Howard Hawks toont tevens wederom dat hij één van de echt grote regisseurs van zijn tijd was. Twaalf (eigenlijk veertien) jaar later zou hij het geweldige Rio Bravo maken, en ik noem al zijn andere films niet omdat ik die gewoon nog niet gezien heb. En ben ‘bang’ dat ik ook in recensies daarover weer moet gaan melden hoe geweldig het is die klassiekers te ontdekken.
Maar terug naar The Big Sleep, want ik heb nog eens niet verteld dat deze film niet alleen over megascherpe en sexy dialogen beschikt, maar dat het misdaadverhaal ook door menigeen wordt gezien als één van de meest verwarrende maar intrigerende plot-verhalen uit de geschiedenis van cinema. En Humphrey Bogart en Lauren Bacall zijn getrouwd tussen het begin van de productie en het einde van de post-productie…
The Big Sleep was namelijk in 1944 al klaar. Door het ‘dreigende einde’ van de Tweede Wereldoorlog wilde studio Warner Brothers nog echter maximaal profiteren van de stapel oorlogsfilms die ze hadden liggen, dus The Big Sleep ging op de planken, en de aandacht werd nog even gevestigd op het uitbrengen van de oorlogsfilms. Commercie was toen dus ook reeds behoorlijk irritant.
Het gevolg van dit uitstel was echter wel dat Bacalls agent kans zag de studio te overtuigen dat er wat dingen aangepast moesten worden, omdat Bacall de ster moest zijn, en niet de actrice die haar nogal nymfomanische zusje speelt in de film (en haar in de eerste versie schijnbaar nogal overklaste). Zo gezegd, zo gedaan, en er werden wat extra scènes gedraaid die Bacalls karakter meer op de voorgrond moesten plaatsen. Als je de film kent, dan herinner je je waarschijnlijk één van die ‘nieuwe’ scènes wel: de scène waarin Bogie en Bacall over hun ontluikende relatie praten als zijnde een paardenrace is dus een jaar later opgenomen. En terwijl ze nog niets met elkaar hadden tijdens de originele draaiperiode, op dat moment waren ze inmiddels getrouwd. En die scène toont een sensuele ondertoon die misschien wel alleen gespeeld kon worden door twee mensen die knetterverliefd op elkaar waren. Een interessant voorbeeld hoe studio-ingrijpen niet altijd negatief hoeft uit te pakken…
Bogie speelt ‘private dick’ Philip Marlowe, bekend uit de Raymond Chandler-boeken. Chandler schreef meerdere boeken met Marlowe in de hoofdrol, maar hij schreef bv. ook het scenario voor Double Indemnity en voor Hitchcocks Strangers on a Train. En in The Big Sleep komen zijn twee grootste kwaliteiten samen: het schrijven van geweldige dialogen (met een fijn pulp-gehalte) en het creëren van suspense in een intrigerend verhaal.
Over het verhaal wil ik eigenlijk niet teveel vertellen. Marlowe wordt ingehuurd door een oud-generaal om een afpersingszaak op te lossen, en komt er al snel achter dat vooral de dochters van deze generaal de zaak extra interessant maken. Wat volgt is een zoektocht naar het hoe en waarom, en daarbij staan de zussen net zoveel in de weg als dat ze behulpzaam zijn. En eigenlijk bestaat de film uit twee verhalen, want halverwege de film is het eerste mysterie wel opgelost. Dan volgt het tweede grote mysterie, maar eigenlijk bevat de film nog wel wat moorden en lijntjes die nergens helemaal opgelost worden. En waar dat in simpele films helemaal verkeerd kan uitpakken, geeft het hier weer dat gevoel dat we slechts een kijkje krijgen in een wereld die nog veel groter en mysterieuzer is, en daardoor ‘échter’ aanvoelt. Juist door niet alles op te lossen bekruipt je het gevoel dat je fijn mee mag kijken in die corrupte wereld, maar als de film afgelopen is kun je ‘gelukkig’ ook weer terugkeren naar je eigen wereld, die dan misschien wel ineens een stuk ‘veiliger’ aanvoelt.
Ik weet niet zeker of ik goed uitleg wat ik bedoel, maar ik bemerkte dit ook al bij een andere film (ik kan die titel nu niet terughalen). Misschien krijgt zo’n film wel een duidelijkere plek in je geheugen juist omdat er onopgeloste dingen blijven hangen in je hoofd. En het knappe is dan dat het nu niet irritant is dat ze onopgelost zijn, maar juist intrigerend.
Okay, ik kan nog wel meer vertellen, maar dan kan ik door blijven gaan. Over hoe Bogie zelf ook – net als z’n karakter in de film – in die periode nogal aan de drank was. Hij was aan het scheiden van z’n vorige vrouw, en werd verliefd op Bacall. Die lichte uitgeblustheid, gecombineerd met de hoop op een nieuw (liefdes-)leven, die past ook perfect bij het verhaal. Wat moet dat een heerlijke verwarring zijn geweest voor die twee lovebirds.
Kijken dus, deze Klassieker..!
Alles wat ik wilde schrijven heeft Fabian al behandeld: Lauren Bacall’s schoonheid (zij is mijn favoriete ‘ouden doosch’), dat Key Largo net iets beter is (Maltese falcon ook trouwens, maar da’s dan ook meteen m’n bogie top 3 denk ik (nee ik vergeet casablanca niet, die vind ik gewoon wat minder)) en dat John Huston dus kennelijk de meester was, want ook die laatste is van hem.
Kijken dus als je echte klassieke film noire kunt waarderen!
Prachtige film, met één van de mooiste titels: ‘The Big Sleep’. En, leuke recensie! Wat ik zelf nog zou toevoegen is mijn liefde voor de algehele esthietiek van de film. Met name de cinematography is magisch. Het is geen uitbundige film noir stijl, als in veel obscure angles en extreem schaduwspel. De look is een tikkeltje subtieler, maar bijzonder juist en fijngevoelig. De close ups van Bacall… to die for. Dit is waarschijnlijk de beste film die Bogie and Bacall samen maakten, maar mijn favoriete is toch de bijna poëtische ‘Key Largo’, van meester John Huston. In mijn optiek was 1946 trouwens een magisch jaar voor film noir. Naast ‘The Big Sleep’ verschenen ook ‘The Killers’, ‘The Postman Always Rings Twice’, ‘The Stranger’, ‘Notorious’, ‘Gilda’, ‘The Blue Dahlia’ en ‘The Dark Mirror’ dat jaar. Wow! Dat zijn een hoop favorieten bij elkaar.