Avatar: The Way of Water (2022)
Na dertien jaar ‘wachten’ is er dan eindelijk een vervolg op Avatar, een film die ik vooral spiritueel interessant vond, en waarbij de 3D-optie mij meer in de weg zat dan dat ’t voor mij opleverde. Nu zou het veel te simpel zijn om te zeggen dat dit bij Avatar: The Way of Water 180 graden omgedraaid is (ik merkte deze keer amper dat ik een 3D-bril op had :)), maar het spiritueel interessante lijkt ietwat ‘platter’ geslagen. Komt dat, doordat James Cameron heel gewiekst vooral Jake Sully’s ‘groei’ wil tonen (en zet ie daarom (nog?) niet al te grote stappen voorwaarts?), of houdt ie zich in omdat deze film ook weer een miljard of meer op moet gaan brengen, en ‘durft’ hij daarom niet al te snel verder van het bed van de gemiddelde filmkijker te stappen..?
Of in het kort: visueel echt werkelijk ongelooflijk prachtig, als verhaal ‘goed klein’, maar als plot (en franchise-opzet) net zo vol als een Marvel Cinematic Universe-film…
Het verhaal
Ook in tijdsprong lijkt dit tweede deel zich zo’n anderhalf decennium ná het eerste deel af te spelen. De ‘luchtmensen’ (wij dus) zijn verjaagd aan het eind van deel 1, maar er zijn er een paar achter gebleven. Daarnaast is Sully (Sam Worthington) nu een full fledged Na’vi en woont hij samen met Neytiri (Zoe Saldana) en inmiddels drie eigen kinderen in alle vrede op Pandora. Ze voeden daarnaast ook Kiri op, die wonderbaarlijk geboren is uit het Sigourney Weaver-lichaam uit deel 1 (en nu ook haar stem heeft), terwijl ze de menselijke baby Spider hebben zien opgroeien tot pubertje (Jack – Avengers: Endgame – Champion). Dus eigenlijk bestaat het gezin uit vijf kinderen, die maar wat graag op avontuur gaan, en daarmee Sully de kans geven om in een redelijk goed uitgedacht exposé ons op de hoogte te brengen van wat er allemaal gebeurd is.
De onvermijdelijke problemen komen echter als ze wederom bezoek krijgen van ons aardlingen. Opportunistisch als ‘wij’ zijn is Pandora natuurlijk de perfecte nieuwe planeet voor de mens, die z’n eigen planeet naar de verdoemenis aan ’t helpen is. Dus er wordt een nieuwe poging gedaan om Pandora te koloniseren, waarin wederom nul respect is voor hoe de Na’vi omgaan met (en opgaan in) hun omgeving en planeet. Maar inmiddels heeft Sully mede-Na’vi getraind, en weten ze goed terug te vechten. Zo goed zelfs, dat de mensheid een sneaky manier heeft gevonden om de bad guys uit het eerste deel in zogenaamde avatars (en dus als ‘nep-Na’vi’) naar die planeet te sturen, waar ze onder commando van generaal Ardmore (Edie – The Sopranos (tv), Nurse Jackie (tv) – Falco) opdracht krijgen om Sully te grazen te nemen.
Opgejaagd verlaten de Sully’s de prachtige bossen, en vinden ze ‘asiel’ bij een zeevolk onder leiding van Tonowari (Cliff – Once Were Warriors, Sunshine – Curtis). Maar natuurlijk zijn ze daar uiteindelijk ook niet veilig van de wraakzuchtige Quaritch (Stephen – Don’t Breathe – Lang)…
“Wat een escapisme!“
Had lichtelijk het gevoel dat een jonge meid, die achter me zat in de zaal, net geleerd had wat ‘escapisme’ betekent, want dat woord bezigde ze meermaals in de eerste zinnen die ze enthousiast uitbracht nadat de film eindigde. Ook volledig terecht overigens, want ik merkte ook dat weinig mij uit het verhaal wist te trekken. Grotendeels doordat Cameron wederom technisch-visueel een TOPfilm aflevert, waarbij ik deze keer dus zo goed als geen last had van de 3D (ik heb 3u12m vrijwel geen traanogen gekregen van de techniek, en maar één keer vanwege wat emotionaliteit). Mogelijk dat de ‘variable high frame rate‘ (HFR) daaraan bijdroeg, plus het feit dat de beleving van de onderwaterwereld voor de Na’vi niet zo heel anders (wat blauwer en men beweegt er logischerwijs met meer weerstand doorheen) lijkt dan de bovenwaterwereld…
Spiritueel ingetogen?
Maar genoeg over de techniek, want dat vind ik toch altijd meer kunde dan kunst (als in: gooi er genoeg geld tegenaan en huur de allerbeste visual fx artists ter wereld in, en je maakt het mooiste en wint zelfs Beste Film-Oscars (denk Lord of The Rings)). Daarbij moet ik natuurlijk melden dat mijn verwachtingen over de spiritueel-interessante kant van het verhaal een stuk groter waren dan bij het eerste deel. Waar ik in 2009 vooraf enkel ‘wist’ dat Cameron bekend stond om z’n sterke vrouwelijke personages (denk Terminator’s Sarah Connor, Aliens‘ Ripley of zelfs Titanic’s Rose), verraste hij me daarin behoorlijk met z’n ‘we zijn allemaal verbonden/één’-thematiek. Iets waarin ik persoonlijk de laatste jaren tal van interessante dingen gelezen en gezien heb (en zelfs wat ‘ervaren’), dus ik hoopte ergens dat dit tweede deel me hierin wederom zou verrassen. Maar dat bleek dus niet heel erg het geval (al biedt het Kiri-karakter hiervoor zeker interessante potentie (voor de overduidelijk volgende delen)). Althans: ik stoorde me zelfs lichtelijk aan hoe de hoeveelheid ‘mannelijke strijd-energie’ die hij op de Na’vi projecteerde. In mijn beleving zou een volk, dat zo in balans is met z’n natuurlijke omgeving, juist wat ‘boven’ die wat simpele strijd uit mogen stijgen. Al wil ik Cameron daar ook weer niet teveel op be- of veroordelen, want hij kan er dus voor gekozen hebben om ons als kijkers mee te laten groeien met Jake Sully’s groei. Iets wat commercieel ook wel noodzakelijk zal zijn geweest, want als hij een film had gemaakt die spiritueel wél grotere stappen had gezet, dan was de film richting arthouse gegaan, en zou de film dus waarschijnlijk nooit de immense productiekosten (geschat op 250 miljoen dollar, net als het komende derde deel overigens) terug gaan verdienen…
Final credits
In deze recensie geen vaste “Cast & crew”-alinea, omdat veel van eventueel minder acteerwerk door de visual fx-mensen eenvoudig weggepoetst kon worden. Dus wie/wat beoordeel je dan? Enige dat ik wel vermeldenswaardig vind is dat ik Kate Winslets stem totaal niet herkende, en dat Cliff Curtis’ (en Jemaine – Flight of the Concords (tv), What We Do in the Shadows – Clements) aanwezigheid die New Zealandse Maori-invloed op dat zeevolk extra versterkte.
Ik begrijp de minder-verrassende-spagaat van Cameron overigens wel. Ook wil ik altijd de optie openhouden dat mijn visie/insteek niet ‘juist’ is (en mijn oordeel in dezen dus ook nutteloos ;)), plus dat ‘Hollywood’ natuurlijk ook helemaal niet de films ‘moet’ maken die ik wil. Feit dat ik bij zulke films überhaupt over interessante zaken kan nadenken is natuurlijk al een pluspunt. Al hoop ik dus wel dat Cameron niet tot deel 4 of 5 gaat ‘wachten’ totdat ie me spiritueel wél weer weet te verrassen…