Never Gonna Snow Again (a.k.a. Sniegu juz nigdy nie bedzie – 2020)
Ben volgens mij niet de enige die deze weken lichtelijk overdreven moe ben, maar dat is zeker deels de reden dat ik deze Poolse Oscarinzending niet echt ‘binnen’ kon laten komen. Na het zien van de mysterieuze trailer was ik namelijk super-benieuwd naar deze overduidelijke aanklacht tegen (of satire op) moderne, rijke Polen en hun oppervlakkige/asociale levens. Wel gaaf hoe makers Malgorzata Szumowska en Michal Englert (In The Name Of, Cialo) een melancholische ‘dreamscape‘-sfeer weten neer te zetten, gefilmd in een wijk die dus wel écht bestaat (in Walendow, een stadje in het oosten van Polen)…
Het verhaal
De film opent met een man die door een groen verlicht, maar duister bos dwaalt. Als hij aankomt in een stedelijk gebied, zien we dat hij een zwaar object meedraagt (later blijkt dit zijn inklapbare massagetafel) en het kantoor van een immigratie-officier binnenloopt. Na een opmerkelijke actie heeft ie z’n gewenste immigratiepapieren binnen, waarna we een tijdsprong maken.
Even later heeft deze Oekraïense masseur, genaamd Zhenia (Alec – Stranger Things, San Andreas – Utgoff), zich ogenschijnlijk makkelijk binnen gewurmd in een afgesloten en bewaakte ‘Vinex villawijk’, waar hij z’n ogenschijnlijk vaste massagerondje maakt langs de verschillende huizen. Hij biedt voornamelijk vrouwen (en één mannelijke kankerpatiënt) de benodigde ontspanning met z’n massages, wat hij niet veel later uitbouwt met hypnotherapie. Ondertussen hoort hij over de ‘problemen’ van deze voornamelijk trophy wives (al dan niet met mega-irritante trophy kids), terwijl wij als kijker ons steeds meer afvragen: kan hij echt méér dan een normale masseur (en zijn die dromen over z’n jeugd in Pripjat en de gevolgen van de kernramp in Tsjernobyl daarmee verbonden?), of weet hij gewoon heel goed z’n cliënten te bespelen..?
Teveel aan sociaalpolitieke metaforen?
Nogmaals: ik was veel te moe om me helemaal mee te laten voeren in deze ook vrij rustige film. Aan de andere kant voelde ik wel, dat de film zó gevuld is met sociaalpolitieke ‘sneren’, dat dit een overall essentie wat in de weg leek te zitten. Naast de subtiele lompheid over (maar ook afhankelijkheid van) immigranten, het feit dat Zhenia misschien wel de enige verbindende factor in zo’n wijk is (waar iedereen vooral met zichzelf bezig lijkt), het wannabe Westers zijn van welgestelde Polen (de kinderen gaan naar een Franse school!) en de steriele smakeloosheid van ‘nieuwe rijken’ in zo’n wijk, verwijst de ‘klimaatveranderingstitel’ juist naar een statement dat aan het eind van de film wordt getoond, maar daar wordt verder eigenlijk niets mee gedaan.
Ik moest zeker ook kort denken aan een vriend van me die in een villawijk in ’t Gooi woont, en waarmee ik veelvuldig praat over hoe hij zich stoort aan rijke buurtgenoten die zó in de ratrace gevangen zitten, dat hun (trophy) kinderen bijna allemaal wel met een complex opgroeien. De film is namelijk ook opvallend modern af en toe, zeker in die scène met een irritant om haar iPad schreeuwend meisje…
Cast & crew
Dat de Oekraïense Brit Alec Utgoff reeds in tal van Hollywoodfilms (en -series als Stranger Things) heeft gespeeld, dat is niet zo verwonderlijk. De charismatische rust die hij uitstraalt draagt de film vrij stevig. Daarnaast toont ie ook z’n fysieke kracht én souplesse in één van de scènes waarin hij z’n cliënt in een hypnotische toestand achterlaat en de rest van het huis ‘verkent’. En zodra hij z’n stoïcijnse houding wat liet vieren, begon ik nog meer aan z’n mogelijke ‘krachten’ te twijfelen. Maar uiteindelijk blijft zijn mysterie wel aardig intact.
Direct na het zien van de film vond ik het wat lastig, omdat ik niet echt wist wat de makers nou wilden zeggen. Maar inmiddels heeft het mysterie in mijn hoofd weer ‘gewonnen’ van de frustratie hierover. Szumowska en Englert werken al jaren samen, en heel verwonderlijk is het niet, dat een film als Never Gonna Snow Again is gemaakt door iemand die haar wortels in documentaires heeft. Englert is primair cameraman, maar wordt hier – overigens niet voor het eerst – ook gecredit als coregisseur en -scenarist. Mogelijk omdat zijn beelden af en toe adembenemend zijn (zie ook de still hierboven), maar misschien heeft ie wel echt gewoon meegeschreven en -geregisseerd…
Final credits
Niet mijn meest insightful recensie, dat geef ik eerlijk toe. Maar ik ga niet weer m’n ‘excuus’ herhalen. Never Gonna Snow Again draait niet voor niets in de filmhuizen, want dit is – moe of niet – wel een film waar je in moet willen investeren. Dat zal veel mensen afschrikken, en dat is ook helemaal niet erg. Bij het juiste publiek ‘doet’ deze film het zeker wel, wat ook de vele internationale nominaties en filmfestivalvertoningen verklaart. En die eindscène, waarin vrij veel samen komt (niet alleen de wijkgemeenschap), die blijft me toch wel aardig intrigeren, to be honest…