Highest 2 Lowest (2025)
Deze nieuwe ‘Spike Lee joint‘ opent met iets dat weinig filmmakers volgens mij nog kunnen: verrassen met een fantastisch establishing shot van de stad waar Lee zelf ook opgroeide: New York City. En dat shot was zó cool en groots qua grandeur – overigens naadloos eindigend in de openingsdialoog van Denzel Washingtons karakter – dat het voor mij al bijna genoeg was om de hele film direct vet te vinden…
De film zelf is een remake van/ode aan Kurosawa’s High and Low uit 1963, over een CEO wiens zoon per ongeluk níet ontvoerd wordt, maar zijn chauffeurs zoon wél. En de morele afwegingen die je dan maakt: “Red ik de zoon van m’n beste vriend en werknemer niet, terwijl ik m’n eigen zoon wél zou redden?” Waarbij ik ook wel direct bij wat van m’n kritiek kom: de film lijkt nogal ‘veel’ te willen, wat mogelijk niet allemaal werkt voor het grote publiek. Maar dat komt volgens mij juist omdat Lee zoveel zelfvertrouwen heeft, dat ie echt wel z’n eigen authentieke keuzes maakt in de film. Maar dat levert dus ook wat oprekking én ‘concentratie’ op…
Het verhaal
David King (Washington) is een self made platenproducent die vooral teert op zijn reputatie. Hij werkte met de grootste sterren, heeft volgens insiders de ‘best ears in the business‘ als het op talentontdekking aankomt, maar die business is wel behoorlijk veranderd. Zo erg zelfs, dat z’n glorietijd eigenlijk al een paar decennia achter hem ligt. Wat het niet zo gek maakt, dat Davids partner Patrick (Michael – True Detective (tv) – Potts) hun platenlabel, Stackin’ Hits Records, maar wat graag verkoopt aan een bedrijf, dat volgens David hun hele artiestenbestand wil gaan ‘verkopen’ voor reclamejingles. Terwijl David voor een laatste keer z’n stoutste schoenen aan wil trekken, en juist Patrick wil uitkopen, zodat hij weer zélf alle beslissingsbevoegdheden in handen krijgt. Maar dan gebeurt er iets in Davids familie…
Zoals je na de intro-alinea wel al aan voelde komen: Davids zoon Trey (Aubrey – Run All Night, The Night Of (tv) – Joseph) wordt tijdens de pauze van een basketbaltraining ogenschijnlijk ontvoerd. David krijgt vrij snel een telefoontje waarin om 17,5 miljoen dollar losgeld wordt gevraagd, maar dan blijkt dat de ontvoerder niet Trey, maar zijn beste maat Kyle (Elijah Wright) heeft meegenomen. En Kyle is ook de zoon van Davids chauffeur en beste jeugdvriend Paul (Jeffrey Wright; inderdaad, ook in het echt Elijah’s vader). Dus als halverwege Trey ineens weer herenigd is met z’n vader en moeder Pam (Ilfenesh – Oldboy, Baywatch, Billions (tv) – Hadera), lijkt de film al wat over z’n climax heen. Maar dan besluit David (ineens!?) om voor Kyle wél dat losgeld te betalen, en volgt misschien nog wel het interessantste deel van de film, waarin motivaties, consequenties en keuzes niet allemaal even ‘zuiver’ lijken…
All over da place…
Misschien moet ik eerst even melden dat ik Kurosawa’s klassieker (nog) nooit gezien heb. Dus verwacht hier geen vergelijking met het origineel. Al kan ik me heel goed voorstellen, dat de eerste helft van de film mogelijk die Japanse klassieker redelijk goed kan volgen. Hier lijkt Lee ook wat meer ‘afstand’ te houden, terwijl we in de tweede helft veel meer op de huid van vooral David zitten. Waardoor het mogelijk des te opvallender is, dat Davids belangrijkste keuze in de film best ‘snel’ gebeurt, als in: in ‘scène n-1′ wil hij het geld voor z’n vriends zoon níet betalen, maar in ‘scène n’ – dat letterlijk en direct een knip naar de volgende dag is (dus het volgende shot in de film) – is hij ineens om en blijkt hij die nacht dus een soort van openbaring gehad te hebben…
Nu is dat best gedurfd, dat je iets werkelijk níet uitlegt (en als kijker begrijp je het ook wel), maar ik had daar mogelijk toch net wat meer ruimte aan zijn ‘inner turmoil‘ gegeven, denk ik.
Maar ja, dan zie je ineens weer Lee’s klasse als maker van energieke films in misschien wel de coolste stad ter wereld, vanuit een insider blik die zulke films nóg vetter maakt, en ik kijk vrij makkelijker over die wat onconventionele structuur met meerdere semi-climaxen heen. Daarbij lijkt Lee sowieso wat te spelen met de motieven van de verschillende karakters, en de wat ‘wringende onzekerheid’ die mij dat als kijker opleverde, dat droeg er misschien ook wel toe bij, dat ik aan het eind bijna letterlijk dezelfde tranen had als David in de film.
Cast & crew
Terwijl ik het dan ook nog helemaal niet gehad heb over die onverwachte battle in een opnamestudio tussen big time producer David en een rapper die zich niet enkel de naam “Yung Felon” heeft aangemeten; ‘felon’ lijkt ook een bijproduct van z’n levensdoel te zijn. En in hoeverre daadwerkelijk rap-grootheid A$AP Rocky daarvoor moet acteren, dat weet ik niet. Wat ik wel weet, is dat hij volledig geloofwaardig overkomt, hoe ‘artistiek gedurfd’ de keuzes van Lee ook zijn om een belangrijk deel van de thematiek van de film (zie de ondertitel van de film op de poster hieronder) in die battle te ‘vangen’. Waarbij Washington dus ook over een timing lijkt te bezitten die zijn sterrenstatus eigenlijk alleen maar vergroot. Al past dat ook wel weer mooi bij deze meest ‘senior’-rol van hem tot nu toe. Naast Washington en Rocky ben ik altijd erg blij om Jeffrey Wright te zien, toch één van de meest begenadigde acteurs van z’n generatie. Nu hoef ik zijn ‘Nation of Islam‘-(?)-karakter verder niet echt te bespreken, maar wel gaaf dat hij hier nu voor ’t eerst met z’n eigen zoon in één film te zien is. Niet dat Elijahs Kyle-rol groot genoeg is om een doorbraakrol te zijn, maar dat familie samen succes kán hebben, dat past ook wel erg goed in het verhaal. Een verhaal waarin Ilfenesh Hadera ook een belangrijke rol speelt, als soort van zelfverzekerde moederkloek die het gezin bij elkaar houdt doordat ze wat meer ‘overzicht’ heeft dan die emotioneel nogal stevig betrokken papa.
En laat ik al die grote (‘echte’) namen maar achterwege laten. Namen die waarschijnlijk enkel vanwege Spike’s reputatie al mee wilden doen. Maar dat daar NBA-legendes, Latin-x sterren en top news anchors bij zitten, dat toont ook de ‘rijkheid’ van Lee’s sociale bubbel. Al is het ‘setje’ scenaristen dat credits krijgt voor deze film niet veel ‘armer’. Naast Kurosawa en z’n hele schrijversteam valt één persoon extra op, mede omdat hij nogal wat pseudoniemen heeft gekregen/-nomen in de loop der jaren. Evan Hunter schreef namelijk niet alleen het scenario van Hitchcock-klassieker The Birds, maar ook het boek King’s Ransom, waarop Kurosawa zijn klassieker baseerde. Maar Hunter schreef dat boek onder de naam Ed McBain, dat in Japan weer verbasterd werd tot Edo Makubein. Dus nu staan hieronder maar liefst drie namen getagd voor één en dezelfde persoon. Overigens werd Hunters boek door Alan Fox naar het witte ‘scenario’-doek vertaald. Wat weer best opvallend is, want Fox lijkt het eerder als acteur geprobeerd te hebben, en maakt hier ineens z’n speelfilmdebuut (nadat hij eerder aan en in een modellen-die-catering-doen-om-rond-te-komen-serie werkte)..??
Final credits
Yes, opvallende makers, maar met Lee aan het hoofd kan het dan ook vrijwel niet mis gaan. Hoeveel hooi hij ook op z’n spreekwoordelijk vork neemt. Want om de rijke gevuldheid van die Grote Appel nog duidelijker te zetten, heeft ie dus ook nog ‘gewoon’ een Puerto Rico-parade aan de film toegevoegd die niet alleen de spanning goed verhoogt, maar dus ook die veelzijdigheid toont waarop ‘wij Nederlanders’ mogelijk lichtjes trots kunnen zijn, als we dat mogen/durven. Want waar de eerste Nederlandse kolonisten daar nogal tolerant bleken (“economische tolerantie” hè, laten we het niet té ‘goedbedoeld’ maken), ontvluchtten de eerste Britse kolonisten Europa juist omdat ze een strenger geloof wilden aanhangen dan in hun eigen land (veilig) kon. En ja, die geschiedenis kun je van vele kanten belichten (waarin we onze rol echt wel kritisch moeten bekijken), maar de uit onze ‘stichting’ ontstane stad is daarom zoveel diverser dan bijvoorbeeld Boston. En om die diversiteit op ontzettend hip-hedendaagse wijze geduid te zien worden, daarvoor zijn er nog altijd weinigen (zo niet geen?) beter dan Mr. Spike Lee en z’n 40 Acres and a Mule-productiemaatschappij; vernoemd naar wat slaven is beloofd bij de afschaffing van de slavernij (40 ‘acres’ aan grond en een pakezel); een belofte die nog altijd niet is ingeleverd, btw…