The Surfer (2024)
Het meest opvallende aan deze Australische film is niet dat ie van Ierse makers is, met een Amerikaanse acteur in de hoofdrol en gebaseerd op verhalen over daadwerkelijke surfers uit Californië. Nee, het opvallendste is dat ik initieel niet begreep waarom deze film in filmhuizen draait en vorig jaar in première ging in Cannes. De film begint namelijk behoorlijk straightforward, om uiteindelijk toch snel duidelijk te maken waarom ze Nicolas Cage toch wel móesten hebben voor de titulaire hoofdrol…
Over een man die langzaam afglijdt richting gekte, in een film waarin karakters niet alleen The Surfer, maar ook The Kid en The Bum heten…
Het verhaal
Ja, zulke archetypische namen tonen veelal dat de makers wel wat ‘meer’ willen zeggen, en geen specifiek persoonlijk maar meer een universeel verhaal willen vertellen (check Goslings karakternaam in Drive bv.). Waarbij de gelaagdheid van The Surfer dus nogal interessant is. De film gaat namelijk net zo goed over het verwerken van een onderdrukt verleden, het vasthouden aan vervlogen dromen en ambities, en de projectie van je eigen dromen op je nageslacht, als dat het over toxische mannelijkheid gaat, en hoe interessant dat is voor stuurloze en/of onzekere jongemannen…
Het veramerikaanste titelkarakter is namelijk bezig met de aankoop van z’n geboortehuis, op de kliffen die uitkijken over Luna Bay, Australië. Hij heeft daarom z’n zoon, eenvoudig The Kid (Finn – Yellowstone (tv), Storm Boy – Little) genoemd door de makers, meegenomen om in de baai te surfen, omdat hij weet dat het huis vanaf het water het vetste eruit ziet.
Eenmaal op het strand blijken ze echter niet zo welkom, want “Locals only!” prijkt er op borden, en stroomt er uit de poriën van de nogal agressieve lokale surfers. Natuurlijk wil pa zich niet laten kennen, maar als de ogenschijnlijk leider van de groep – Scally (Julian – Paranoia, Fantastic Four (2005) – McMahon) – hem meedeelt dat het toch wel slimmer is om de jongens niet uit te dagen, kiest pa eieren voor z’n geld. Zoonlief is echter geschrokken en gaat naar huis, maar omdat pa moet wachten op een telefoontje van z’n makelaar (inzake de financiering), installeert hij zich weer op de parkeerplaats boven het strand. Maar dan begint langzaam maar zeker de hitte z’n tol te eisen, en door initieel wat kluchterige acties raakt hij steeds verder verwijderd van z’n eigen realiteit. Langzaam maar zeker lijkt hij steeds meer te verliezen, lijken de dagen in elkaar over te vloeien, en voelen we hoe z’n ‘ontspanningsmogelijkheden’ aardig opraken…
Van square naar bijna psychedelisch surrealistisch
Persoonlijk vond ik de manier waarop regisseur Finnegan omgaat met herinneringen, dromen en/of hallucinaties erg gaaf. Ben hierin voor een eigen project ook al tijden bezig met de beste ‘vorm’, dus dan is het altijd fijn te zien hoe het óók kan.
Maar het verhaal is dus deels gebaseerd op de strapatsen van de Lunada Bay Boys uit Palos Verdes, Californië. Zoek die maar eens op, en je ontdekt dat leden vorig jaar nog veroordeeld werden voor exact het getreiter dat ze in deze film op vooral pa loslaten. Koppel dat aan de welbekende, Australische en rauwe disregard for a human life, en dan krijgt de film een ‘grit‘ waarvan je smult als je weet dat Cage erin zit. Daarnaast vangt de film dus wel de vrijgevochtenheid (of asociaalheid, afhankelijk van je POV) van de surfscene, maar door die Australische link voelt alles toch net wat meer ‘straat’ dan verhalen over hun Californische of Hawaiiaanse wapenbroeders (en dat komende uit de vingers van iemand die aan de North Shore van Oahu ooit ’s ochtends om 7:30u werd gewekt door het geblow van surfers in een hostel). En dan werkt zo’n verhaal over tribalisme, groepjesvorming en toetredingsrites onder mannen mogelijk nét iets beter/makkelijker. De aantrekkingskracht van zo’n toxische leider voor jongeren en andere emotioneel onvolwassenen wordt vrij goed gezet; deels in your face, maar ook deels genuanceerder onderhuids. En dat levert dus iets op dat door de A. Tate’s & D. Trumps van deze wereld helaas nogal actueel wordt gehouden…
Cast & crew
Daarvoor is wel een acteur met een charismatische kop nodig. Exact de reden dat ik McMahon dus zeker ergens van wist te herinneren, maar dat dat van z’n Victor Von Doom-karakter uit één van die mislukte Fantastic Four-franchises was, dat had ik niet verwacht. Zeker omdat ik die film toentertijd net een halve keer gezien heb. Zoals ik al zei: Cage past wederom perfect, maar ik verwacht zeker ook dat de makers hem ook met gemak wat vrijheid gaven om zo’n karakter zelf deels in te vullen. Alhoewel de regisseur zeker wel in de gaten hield dat The Surfer ook zelfbewust moest gaan twijfelen aan z’n eigen geestelijke gezondheid. Dat toont namelijk dat je de film niet zomaar weg kunt zetten als een simpele ‘afdaling naar de hel’, maar dat er wel degelijk een idee achter zit.
En als je dan naar de filmografieën van regisseur en scenarist kijkt, dan lijkt zoiets eerder van regisseur Lorcan Finnegan te komen, dan van scenarist Thomas Martin. Hij schreef hiervoor vooral kortfilms en tv-series; en dan heeft ie net vóór The Surfer ook nog een film genaamd White Widow geschreven. Maar als je de IMDb-pagina daarvan scant, dan kan dat niet de reden zijn dat hij voor deze film gevraagd werd. Mogelijk is het de Ierland-link met Finnegan? Want Finnegan heeft hiervoor namelijk wel getoond dat de psychological threats van het volwassen worden een overkoepelend thema lijken te zijn voor hem. Hij maakte een paar jaar geleden namelijk het best aparte Vivarium (met Imogen Poots en Jesse Eisenberg); ook een film over de horror van het volwassen worden (en het vinden van het perfecte huis!). En die film had ook een soort Unheimische maatschappij-/levensangst over zich heen.
Final credits
Yes, The Surfer is zo’n film die in m’n hoofd mogelijk nog wel beter gaat worden. Ik heb volgens mij nog niet perfect door hoe het allemaal in elkaar steekt (wat ook niet hoeft; ik vind onzekerheid best fijn soms, omdat het me scherper houdt), maar dat er meer in zit dat ik vooraf dacht, dat had de trailer me kúnnen vertellen (die ik dus zojuist pas keek).
En ik besef me nu pas, dat die wat simpel aandoende speech in de auto aan het begin – een metafoor voor het leven – best een duidelijke voorbode bleek. Vette, gave en zelfs interessante film..!