Madres paralelas (a.k.a. Parallel Mothers – 2021)
Pedro – Dolor y gloria, Todo sobre my madre – Almodóvars nieuwste is slechts twee uur lang, maar bevat zoveel goed uitgewerkte dramalijnen én karakters, dat ie er makkelijk vijf uur mee had kunnen vullen. Niet dat er iets afgeraffeld wordt hoor; ik bedoel dit als groot compliment. Voor mij persoonlijk misschien wel z’n beste film ooit. En dat komt niet alleen doordat mij als baby bijna iets vergelijkbaars is overkomen als wat in de film gebeurt…
Mogelijk het grootste compliment dat ik Madres paralelas kan maken, is dat de prachtige rol van Penélope Cruz dan wel genomineerd is voor een Oscar, maar dat haar performance voor mij misschien niet eens het beste aan de film is. Denk dat ie namelijk ook wel op de shortlist voor Beste Originele Scenario heeft gestaan (en mogelijk ook voor Beste Regie).
Het verhaal
Zoals wel vaker in films van deze Spaanse maestro praten de hoofdkarakters best veel, en snel. Maar daardoor weet je na een paar scènes ook al dat Janis (Cruz) niet alleen professioneel fotograaf is, maar ook iemand zoekt die haar kan helpen in het opgraven van de grafkuil waarin haar overgrootvaders lijk is gedumpt tijdens de Spaanse Burgeroorlog. En die iemand heeft ze gevonden in de man die ze fotografeert: antropoloog Arturo (Israel – Magic Girl – Elejalde). Hij helpt de gepassioneerde Janis maar wat graag, maar één subtiele seksscène later zien we de hoogzwangere Janis in de kraamkliniek, waar ze een kamer deelt met de ongewenst zwangere, 17-jarige Ana (Milena Smit). De vrouwen bevallen simultaan in een mooi gemonteerde scène, en dan springt het verhaal weer snel verder.
Omdat Janis besloten heeft om, net als haar oma en moeder, haar dochter Cecilia alleen op te gaan voeden, heeft ze haar relatie met de overigens getrouwde Arturo al voor de bevalling afgebroken. Ze houden nog wel contact over de eventuele opgraving (met een onwillige overheid en lange subsidieprocedure als achtergrond-context), maar Janis’ contact met Ana verloopt een stuk intenser. Zeker als deze Ana verschrikkelijk nieuws meldt over haar dochtertje, en Arturo – die z’n dochter uiteindelijk wel een keer mag zien – zich afvraagt of hij überhaupt wel de vader van Cecilia is.
Het plot verdikt zich daarna nog een stuk verder, zonder overigens kunstmatig te worden. Almodóvar beschikt namelijk over zoveel inzicht in de human condition, dat bijna alles zó menselijk blijft (buiten het feit dat Ana schijnbaar niet weet dat (en hoe) aardappels geschild moeten worden??), dat ook de potentieel ongeloofwaardige twists ontzettend geloofwaardig overkomen. En dan moet de opgraving, met bijkomende emotionele climax, nog beginnen…
Meer ‘straight‘-forward dan z’n eerdere films
Ja, daar maak ik een woordspeling inzake straight vs gay, waarbij ik weet dat ik als cis-hetero man mogelijk op eieren stap. Maar ik denk dat we sneller ‘vooruitgang’ kunnen boeken als we bepaalde onderwerpen met respect bespreekbaar houden/maken. Ik vraag me namelijk oprecht af, of Madres paralelas voor mij de beste Almodóvar is, omdat hij het verhaal deze keer niet extra aanzet qua LGBTQIAP-emancipatie. Natuurlijk is het zijn goed recht om dat wel te doen, maar voor mij – als iemand die zich dus echt wel bewust is van z’n privileges – voegt dat niet altijd iets toe. Door het hier vrijwel volledig achterwege te laten (al komt het Spaanse trans-icoon Daniele Santiago wel zonder direct ‘verhaal-nut’ voorbij, in een fotoshoot), kan hij zich juist volledig focussen op het in-het-reine-komen-met-de-recente-Spaanse-geschiedenis-thema. Gekoppeld aan de verhalen (en het verhaal) van Janis en Ana levert dat dus sowieso al een mega-rijk-gevulde film op.
Daarnaast vertaalt “straightforward” zich natuurlijk ook naar rechttoe-rechtaan, en dat is ook zeker wel van toepassing op de film. Buiten een paar zeer subtiele heen-en-weer-sprongen-in-de-tijdlijn, waardoor je als kijker net wat alerter wordt (en je dus beter oplet?). Maar Almodóvar heeft dus nogal wat te vertellen, waarbij die nog altijd aanwezige invloed van het onverwerkte Franco-verleden de film super-interessant maakt. En dat maakt van Madres paralelas een nóg indrukwekkender film over bijvoorbeeld de betekenis en kracht van familie.
Cast & crew
Het mooie aan de jarenlange samenwerking tussen Almodóvar en Cruz, is dat zij hem volgens mij voor meer dan 100% vertrouwt, en daardoor zo’n beetje alles durft te laten zien. Nu blijf ik af en toe wat verblind door haar schoonheid hoor (niet toevallig dat Dennis Hoppers karakter in Elegy ook haar karakter in die film aanhaalt om zijn “Mooie vrouwen zijn onzichtbaar, omdat mannen niet om die schoonheid heen kunnen kijken“-uitspraak te doen), maar de intensiteit waarmee ze pijn, onzekerheid, weeën, liefde, vastberadenheid en verlangens toont, dat is inderdaad wel indrukwekkend. Al krijgt ze wel verdomd goed tegenspel van de half-Spaanse, half-Nederlandse Smit. Zij mixt schijnbaar moeiteloos onschuldige en open minded jeugdigheid met een eveneens getraumatiseerde achtergrond, waarbij ze mooi verandert op het moment dat ze moeder wordt. De rest van de acteurs krijgt niet echt voldoende tijd om zich echt te tonen, buiten de gewoon ‘verdienstelijk’ spelende Elejalde.
Nu heeft Almodóvar natuurlijk ontzettend veel ervaring met films over (sterke) moeders en hun beslommeringen, maar hier vermengt ie dat dus met één van de zwartste bladzijdes uit de Spaanse geschiedenis (althans, van na de koloniale periode). En schijnbaar zit er daarover nog altijd ontzettend veel pijn in de Spaanse maatschappij, die lang niet door iedereen wordt erkend/aangegaan. Maar ook in de verhaallijn tussen Janis en Ana weet hij af en toe ongemakkelijke spanning te creëren, want ik wist ook echt niet zeker of ik Ana wel wilde vertrouwen. Verder viel me op technisch vlak een paar aparte overgangen tussen scènes op; een soort fade-to-blacks, waarbij het licht langzaam verdwijnt, maar het hoofdonderwerp wel als laatste zichtbaar blijft. Ook dát gaf een extra ‘spanning’ die zeker bijdroeg aan de algehele sfeer…
Final credits
Mogelijk wil je nog weten, wat ik in de inleiding bedoelde met dat wat mij als baby is overkomen. Daarvoor dan wel even een – spoiler alert – want niet iedereen wil voorafgaand aan de film weten, dat ik extra herkenning voelde vanwege een familietrekje (een lichte, grote moedervlek op m’n been), wat de reden is dat ik bij m’n biologische ouders ben opgegroeid; ik ben als baby namelijk ook verwisseld; iets dat mijn moeder dus gelukkig – door die moedervlek – op tijd opviel – einde spoiler alert.
Dat maakte deze film voor mij natuurlijk nóg specialer, maar ook zonder dat vrij spectaculaire gegeven is Madres paralelas echt een fantastische film. De vriend waarmee ik was wilde naderhand ook direct z’n vriendin (waarmee hij inmiddels drie kinderen heeft) melden dat zij deze film ook a.s.a.p. moest gaan kijken. Met andere woorden: als je houdt van emotioneel en structureel prachtige verhalen, dan is Madres paralelas een keiharde aanrader!