Seaspiracy (2021)
Seaspiracy is niet alleen qua naam, maar ook qua opzet erg vergelijkbaar met Cowspiracy: The Sustainability Secret. Koppel dat aan een gedeeltelijke overlap met Oscarwinnaar The Cove (en er zit ook een vergelijkbaar cynische link met Burzynski: Cancer Is Serious Business in), en je kunt begrijpen dat deze documentaire mij nóg minder hoopvol maakte over ‘ons’, en over onze toekomst op deze planeet.
Op persoonlijk vlak had deze Netflix-documentaire echter ook iets positiefs: de ‘schaamte’ die ik al m’n hele leven voel – vanwege het feit dat ik vis eigenlijk niet echt lust – die kan ik nu wel totaal loslaten. Al wist ik al langer, dat er eigenlijk geen enkele manier is waarop je op ethisch verantwoorde wijze vis kunt eten. Duurzame vis bestaat namelijk niet…
Het verhaal
Ali Tabrizi is al z’n hele leven fan van de oceaan en al het leven erin. Als afgestudeerd documentairemaker zag hij een paar jaar geleden z’n kans schoon, om die liefde te vereeuwigen in een documentaire over juist al dat leven. Al snel kwam hij er echter achter, dat zijn geliefde water van zo’n beetje alle kanten vernacheld wordt. Dus werd z’n documentaire meer en meer een onderzoek naar wat er allemaal mis gaat in onze zeeën en oceanen, waarbij hij bij elke stap ontdekte dat het probleem nog veel uitgebreider/groter was dan hij vreesde te vermoeden…
En zo leren we onder andere hoe grote keurmerken en oceaanbeschermingsorganisaties – vergelijkbaar als in Cowspiracy – met een duistere reden niks doen aan de enige echte oplossing voor het probleem. Dat keurmerken hun voortbestaan danken aan de hoeveelheid logo’s die ze ‘uitdelen’, zonder eigenlijk enige substantiële vorm van controle. Zodat ‘wij’ viseters met gerust hart onze koppen in het zand laten duwen, want “MSC” en “Dolphin safe” blijken echt lege keurmerkhulzen. Geweldig ook hoe maker Ali Tabrizi de vertegenwoordigers van deze keurmerken vrij makkelijk zichzelf tegen laat spreken, door slechts lichtelijk door te vragen. Al zijn er ook genoeg instanties die überhaupt niet met hem wilden spreken…
Terloops leer je ook nog wat over Somalische piraterij (wat in Captain Phillips ook kort werd aangestipt) en is er ergens ook nog wel een sprankje hoop te vinden, vergelijkbaar met wat Lord David Attenborough meldde in A Life on our Planet. Maar als je één ding zou moeten meenemen van deze documentaire: vis eten is één van de slechtste dingen die je kunt doen voor het voortbestaan van het leven op aarde…
Activistisch of niet?
Natuurlijk moet ik toegeven, dat ik me vorig jaar ook best hard mee liet slepen met de achterhaalde feiten in Planet of the Humans. Met andere woorden: ik ben me bewust dat ik ook best goed/makkelijk te beïnvloeden ben. Aan de andere kant: omdat ik al geen vis meer gegeten heb sinds die zelf gevangen piranha’s in de Boliviaanse Amazone-pampa’s (waar overigens bijna geen ‘vlees’ aan zit) zeven jaar geleden, voelde ik de hele documentaire ook wel een afstand, want aan dit milieuprobleem draag ik dus niks bij.
Aan de andere kant, vanuit de Europese Unie gaat er nog altijd erg veel geld naar de visserij, en ondanks dat ik het volledig eens was met Maggie Gyllenhaals karakter in Stranger Than Fiction (ze wilde maar deels belasting betalen, omdat ze het niet eens was met veel overheidsuitgaven), betaal ik daar als burger via m’n belastingen dus wel wat aan mee. Maar ja, heel veel meer macht hebben dan op een groene partij stemmen, heb ik die? Waarbij ik ook direct weer wat cynisme voel, want voor veel opportunistische kapitalisten is ‘groen’ ook weer gewoon een nieuw verdienmodel. Dus hopelijk laat ik me daarin niet voor de gek houden…
Final credits
Zoals ik in zo’n beetje elke documentairerecensie meldt: als het waar is, wat er in deze documentaire allemaal verteld wordt, dan is het best essentieel dat we a.s.a.p. stoppen met vis eten. Ja, ook kweekvis is niet duurzaam (Jonathan Safran Foer tekende in Eating Animals al op dat die ‘zeeboerderijen’ kampen met ongeveer 1000x meer zeeluis dan wat er normaal in het water zit, waardoor 50% van de gekweekte vis sterft!!), mede ook omdat ze worden gevoerd met vismeel en -olie, wat weer afkomstig is van ‘gewoon’ gevangen vis.
Dus eigenlijk is de oplossing hier ook weer vrij zwart-wit: stop met het eten van vis en het subsidiëren van de visserij, of geef gewoon keihard toe dat je vindt dat je jouw smaakbeleving en onze economie boven de planeet stelt. Want eigenlijk is elk excuus vooral een verhaal waarmee we onze onbereidwilligheid trachten recht te lullen (als tekstschrijver lukt het me gelukkig steeds beter te doorzien wanneer men mij hiervoor tracht in te huren). Iets dat op één of andere manier wel in lijn ligt met hoe wij Somalische piraten keihard bestrijden als ‘het kwaad’, niet wetende dat dit ooit vissers waren, die door onze neokolonistische vissersvloot gedwongen werden op zoek te gaan naar andere inkomsten…