Tenet (2020)
Christopher ‘King of the Mindfuck‘ Nolan is terug met een film die er alles aan doet om jou met een “WTF..!???“-gevoel de bioscoopzaal uit te laten lopen – ja, dit was mijn eerste bioscoopbezoek sinds begin maart! – maar nog geen anderhalve dag later moet ik concluderen: Tenet is zeker niet Nolans beste film. Versterkt door een ‘Zimmer-imitatie musical score’ voelde behoorlijk veel vrij bekend aan. Om de film kort samen te vatten: denk Interstellar meets Terminator qua technologie-motivatie, Inception-achtige ‘mindfuckery’, aangevuld met een Downsizing–light thematiek die er veel te rap doorheen gefietst wordt.
Met andere woorden: ja, ik werd volkomen weggeblazen door de grandeur van deze film. En ja: qua thematiek zit er best wel iets interessants in. Maar waar Interstellar mij ook op spiritueel-filosofisch vlak keihard greep, daar lijkt Tenet vooral geïnteresseerd in een natuurkundig ‘spel’. Al vraag ik me wel af, of dat spel helemaal foutloos wordt gespeeld…
Het verhaal
Onze hoofdrolspeler (John David – BlacKkKlansman – Washington), a.k.a. The Protagonist, infiltreert samen met wat andere Amerikaanse elitetroepen in een bevrijdingsactie in een Oekraïens operagebouw. Z’n tactisch en militair vernuft wordt vrij duidelijk gezet, maar hij kan niet voorkomen dat een belangrijk item in handen van een aantal lompe Oost-Europese bad guys terechtkomt (denk ‘classic James Bond‘). Als hij even later wordt ge-debriefed, krijgt hij direct een nogal vage nieuwe opdracht: de wereld gaan redden van een kwaad waarvan totaal nog niet duidelijk is wat het precies is, met enkel een handgebaar en het woord “tenet” als hulpmiddel.
Dit brengt hem al vrij snel naar India, waar hij wordt bijgestaan door de schimmige Engelse spion Neil (Robert – The Lighthouse – Pattinson). Na een Mission: Impossible-achtige ‘bungeeshoot‘ weten ze de naam van een grote wapenhandelaar te achterhalen, die waarschijnlijk meer weet van die enorm rare kogels die onze hoofdpersoon al eerder ‘zag’. Deze Sator (Kenneth Branagh) is echter zo paranoia als wat, dus The Protagonist probeert via zijn vrouw Kat (Elizabeth – Everest, Guardians of the Galaxy Vol. 2 – Debicki) binnen te komen. Dat lukt uiteindelijk, en ondanks de niet echt uit de verf komende chemie tussen onze held en Kat, lijkt dat wel de chemie die nodig is om onze bad guy uiteindelijk net lang genoeg af te leiden, zodat onze helden een kans krijgen de wereld (?) toch nog te redden…
Don’t try to understand it, feel it
Kijk, hierboven heb ik nul verklapt over wat er zo opvallend is aan deze film. Of althans: welk technologisch wonder dé vondst van de film is. En misschien moet ik dat ook niet uitleggen, want zoals letterlijk in de film wordt gezegd: “Don’t try to understand it, feel it“, lijkt Nolan daar ook mee te willen zeggen: laat je lekker volledig overweldigen door de cinematografische vondsten en mindfucks, maar ga niet teveel puzzelen. Want om dan toch even een – SPOILER ALERT – van jewelste te plaatsen: als Neil dus al die tijd een soort van inverted terminator was, waarom hoefde hij de hele film (in elk geval tot aan die onthulling) dan geen zuurstofmasker te dragen? Als in: dat was toch een vereiste voor als je inverted achteruit in de tijd wilde gaan? Mogelijk gaat de filmlogica nog even boven mijn pet hoor, maar zou dit ontbreken van een zuurstofmasker een ontzettend grote fout zijn? En dan één, die Nolan geaccepteerd heeft, omdat hij die ultieme plottwist aan het eind niet zou kunnen uitvoeren, als Neil dat masker wel al eerder zou dragen? Al was het dus wel zeker Neill, die in de openingsscène ineens onze held en z’n team komt helpen (in dat operagebouw) – EINDE SPOILER ALERT. Mogelijk dat bovenstaande iets is dat ik bij een tweede viewing beter kan beoordelen, maar het is ook puur plot waarover dat gaat. Qua filmthematiek vind ik wel dat Nolan niet vrijuit gaat voor het feit, dat ik de hele film de dreigende ondergang van de wereld (of zoiets) totaal niet voelde. Iets dat toch best van belang is, om echt geïntrigeerd mee te willen leven naar de climax van de film. Nu was het meer wachten tot de puzzelstukken in elkaar vielen. En ja: het is best vet dat ik zelf ook nog onzeker ben over wat er nu precies allemaal gebeurd is, en ook die “lot versus realiteit”-quote liet me zeker terugdenken aan het coolste van Interstellar, maar uiteindelijk is de voldoening die Tenet mij gaf, lang niet zo groot als na het zien van eerdere Nolan-films…
Cast & crew
Over die wat ontbrekende chemie tussen Kat en Washingtons karakter had ik het hiervoor al (vraag me nu af: in welke Nolan-film zit wel duidelijk werkende liefdes-chemie?), maar dat kun je Debicki zeker niet aanwrijven. Zij brengt namelijk het meest ‘rijke’ karakter ten tonele, waarin ze volkomen geloofwaardig is. Washington lijkt zich de hele film wat in te houden (zou dat opdracht van Nolan zijn geweest?), en ondanks dat ie qua actiescènes makkelijk overeind blijft, z’n rol in het Spike Lee-Oscarwinnende BlacKkKlansman was veel gelaagder. Maar het ontbreken van die chemie is wel wat kwalijk voor de film, want The Protagonist zegt wel dat hij begaan is met haar lot, doordat het wat geforceerd aanvoelt, ga je helaas twijfelen aan hun band, en dat was volgens mij niet de bedoeling…
Robert Pattinson begint wel een steeds interessantere acteur te worden (zo kiest hij steeds meer voor minder-commerciële films als The Lighthouse, Good Time, Cosmopolis en High Life), waardoor deze rol voor hem vooral fun lijkt te zijn geweest. Hij liet zich voor z’n rol schijnbaar inspireren door (auteur en geloof-hater) Christopher Hitchens, maar ik ben veeeeeeeeel benieuwder naar hoe zijn invulling van The Batman zal gaan zijn. Aaron – Kick-Ass – Taylor-Johnson lijkt de laatste tijd enkel nog coole rollen aan te nemen (denk ook aan z’n rollen in Nocturnal Animals en Avengers: Age of Ultron), terwijl Michael Caine slechts in één scène aanwezig is (als een soort Alfred-vaderfiguur met heel veel kennis) en Kenneth Branagh een nogal classic Bond-villain neerzet. Compleet met backstory in een vergeten Sovjet-stad…
Qua productie is Tenet echt HUGE..!! Ik begrijp wel dat Pattinson in een interview meldde dat elke grote scène in de film met gemak de eindclimaxscène in elke andere Hollywoodfilm had kunnen zijn. Hiervoor is de helft van de crew (250 van de 500 gecrediteerden (waaronder overigens ook opvallend wat Nederlandse namen?)) de hele wereld over gevlogen, want er is op zeven verschillende toplocaties geschoten. Inderdaad: dat doet je waarschijnlijk ook wéér aan James Bond denken. Verder was Hans Zimmer niet beschikbaar (hij was bezig met Villeneuve’s Dune), maar componist Ludwig – Creed, Venom, Black Panther, Childish Gambino’s This is America – Göransson lijkt wel de beschikking te hebben gekregen over Zimmers hoorn-sectie. Iets dat Zimmer zo veelvuldig/duidelijk gebruikte in Inception, dat ik hier nog altijd om moet gniffelen.
Final credits
Ja, natuurlijk is Tenet meer dan enkel een verzameling van de vetste filmtrucs ooit. Het is een enorm grootse bioscoopervaring, bedoeld om je volledig door/uit je stoel te blazen. Daarnaast geef ik Nolan echt wel zoveel krediet, dat ik mijn plot-twijfels zeker nog eens onder de loep ga nemen (kan natuurlijk best dat ik iets gemist heb, wat de hierboven genoemde fouten wegpoetst). Mede ook, omdat er ook echt wel een paar momenten in de film zitten waarvan ik denk: “Ooooh, zou hij hier thematisch gezien toch wél iets meer willen zeggen?”
Maar toch ben ik een stuk kritischer dan ik vooraf hoopte te zijn. Mogelijk waren m’n verwachtingen wel te hoog. Al was ik na afloop zeker niet de enige die dacht, dat dit niet Nolans beste film is…