Uncut Gems (2019)
Uncut Gems geeft een rauwe kijk in een New Yorkse ‘subcultuur’ die waarschijnlijk realistischer is dan mijn mogelijk te ‘romantische’ beeld van die geweldige stad. Ik had namelijk wat moeite om, de eerste helft van deze film althans, met één van Adam Sandlers interessantste filmkarakters ooit mee te gaan/voelen. Iets waar ik vaker last van heb (bij de originele Bad Lieutenant viel me dat als eerste ooit op), en wat ook de reden is dat ik, ondanks dat ik echt wel positief ben over deze nieuwe van de Safdie – Good Time – broers, niet geheel zonder kanttekeningen ben…
Mogelijk ook wel de reden dat deze film uiteindelijk toch niet de initiële Oscar-buzz kon waarmaken?
Het verhaal
De film opent in een mijn in Ethiopië, waar in 2010 een flinke zwarte opaal gemijnd wordt. Direct springen we twee jaar verder, en zien we hoe de opportunistische juwelenhandelaar/gokverslaafde Howard (Sandler) probeert z’n leven op de rails te houden. Erg lastig als je zo stom bent om in elke valkuil te stappen, puur omdat je denkt dat daar iets te verdienen valt, maar mogelijk is dat ook wel het ultieme gevolg van Amerika’s survival of the commercially fittest. Dit was in elk geval de reden dat het eerste deel van de film me niet zo greep: ik wilde nog niet meeleven met iemand die puur uit eigenbelang steeds risicovollere en daarmee ‘dommere’ beslissingen nam.
Howard en z’n vrouw Dinah (Idina – Frozen (remember hoe John Travolta over haar naam struikelde toen ze tijdens de Oscars de titelsong zong? – Menzel) houden de schijn van een goed Joods huwelijk vol, maar Dinah heeft besloten om na Pasen een scheiding aan te vragen. De reden zal vooral in Howards domme opportunisme liggen, verwacht ik, maar mogelijk dat maîtresse Julia (Julia Fox) ook een rol speelt. Julia werkt ook in Howards diamantzaak, en is dan ook aanwezig als eerdergenoemde opaal zó wordt geadoreerd door NBA-ster Kevin Garnett (die zeer verdienstelijk zichzelf ‘speelt’, zie still hieronder), dat hij hem een tijdje wil lenen. Als blijkt dat de opaal hem geluk bezorgt, ziet Howard natuurlijk nóg een kans om mogelijk wat geld te verdienen. Maar langzaam beginnen alle ‘leningen-lijntjes’ wat verstrikt te raken, en lijkt Howard steeds meer in het nauw gedreven te worden. Zeker als de muscle rondom z’n schoonbroer Arno (Eric – Deconstructing Harry, Blade: Trinity – Bogosian) het steeds meer gehad hebben met z’n gedraai en gehussle…
Rauw realistisch
Toen ik anderhalf jaar geleden in een AirBnB in Queens, New York een lokale tv-zender op had staan, schoot ik tijdens een reclameblok bijna hardop in de lach. Er kwam namelijk een reclame voorbij van letselschade-advocaten, en de twee slick lawyers met grijs-met-gel-achterover-getrokken-haar die vertelden over hoe ze jou gegarandeerd geld zouden opleveren, leken echt bijna een parodie op maffialeden uit een Scorsese-film. Maar dat is dus realiteit in een stad die 400 jaar geleden nog ‘van ons’ was. Dus dat deze film vol zit met dat soort types, en dat het gezond verstand (of is dat mijn Nederlands calvinistische blik?) van Howard allang grotendeels weggespoeld is door noodzakelijke opportunisme, dat maakt van hem dus een – voor mij althans – wat lastig karakter om echt mee mee te wíllen leven. Daarom had deze film bij mij waarschijnlijk beter gewerkt (en ik wil zeker toegeven dat dit ook mede door mijn film-kijk-conditionering kan komen) als die scène, waarin Howard een keer écht klappen krijgt en daarin z’n positie duidelijker ‘voelt’, eerder in de film had gezeten. Want na die scène ging ik emotioneel veel steviger mee in de film, waardoor ik de (bedoelde) spanning ook ineens helemaal beleefde. En toen werkte de film als een spreekwoordelijke malle voor mij…
Cast & crew
Zoals ik al liet doorschemeren: Sandler speelt hier één van z’n beste rollen. Nu was ik meer onder de indruk van z’n rol in Paul Thomas Andersons Punch-Drunk Love, maar dat kan deels verklaard worden doordat dat de eerste keer was, dat ik Sandler iets anders zag doen dan simpele (en af en toe zeker vermakelijke) slapstick-achtige komedie. Hier speelt ie z’n rol van sleazy opportunist dus zo goed, dat ik eerdergenoemde hekel aan hem kreeg. Julia Fox past goed in haar rol als ‘foute vriendin’ die ook haar eigen agenda heeft, terwijl ik het volgende gewoon wil toegeven: ik ben fan van LaKeith Stanfield. Eerst vanwege z’n bijrollen in een topfilm als Get Out en Donald Glovers serie Atlanta, maar hij brak voor mij 100% door met z’n hoofdrol in Sorry to Bother You. Hier speelt ie Howards assistent en/of compagnon, die ook de contacten met Garnett regelt, maar daarin ook z’n eigen kansen graag volledig inzet. Geen standaard bijrol-karakter in elk geval…
De regisserende broers Josh en Benny Safdie werden na Good Time al opgezadeld met een nogal hoge credit, dat ze namelijk films maakten in de ‘oude’ Scorsese-stijl. Ze zullen dan waarschijnlijk ook heerlijk blij zijn dat master Martin S. nu één van de producenten van deze film is. Daarnaast wil ik nog even nadenken over waarom de makers (en/of editor) ervoor gekozen heeft dat zowel het begin- als het eindshot nogal de ‘diepte’ in gaat: van de ontdekte opaal via Howards rectale onderzoek naar de binnenkant van onze hersenen: haalt onze ‘held’ zich meer op de hals dan ie aan kan? Zijn z’n spreekwoordelijke ogen groter dan z’n spreekwoordelijke maag…?
Final credits
Ja, uiteindelijk kan het best, dat ik het eerste deel van de film ‘minder’ vond, omdat ik meeging in een wereld die ik liever vermijd. Maar na m’n zoveelste bezoek aan de VS afgelopen maand, moet ik nogmaals toegeven dat dat land inderdaad veelal gerund wordt door types die ik niet echt moet. Iets wat overigens ook voelbaar was toen Howard door één van de muscle met vlakke hand tegen z’n hoofd werd geslagen. Dat triggerde een agressieve emotie in mij, die me deed denken dat ik die gast best graag een vuist achter z’n ogen wilde drukken.
En dat is dan toch wel weer een duidelijke uiting van hoe de film me emotioneel dus wel ‘raakte’. Zou ik het gewoon ‘irritant’ gevonden hebben dat de film niet echt de fijne emoties raakt..?