Ghost in the Shell (2017)
Films over onze geest, ziel, identiteit en/of menselijke individualiteit spreken mij sowieso altijd extra aan (denk ook aan Moon en Ex Machina, to name a few), en mede omdat ik begin jaren 90 ook best fan was van Manga-films als de Urotsukidôji-trilogie en Akira, was ik aardig benieuwd naar deze westerse adaptatie van misschien wel de bekendste Manga-comic-serie. Nu heb ik niet de bagage van die eerste verfilming uit 1995 (die ik dus gemist heb toentertijd), maar een korte scan over de Wikipedia-pagina van zowel die film als voorgaande serie toont dat deze adaptatie plottechnisch toch wel redelijk op zichzelf staat, alhoewel wel dezelfde karakters voorbij komen. En ik moet eerlijk zeggen: ik vermaakte me met gemak meer dan behoorlijk met dit visuele feest. Heel even kwam zelfs een licht euforisch gevoel op toen de gedachte door m’n hoofd schoot dat deze film science-fiction en spiritualiteit hoopvol/innovatief mixt, al kwam ik er naarmate de film vorderde wel achter dat dat grotendeels mijn eigen projectie was. Maar toch, voor een grote blockbuster is ie daardoor wel net bovengemiddeld interessant, en het is lang geleden dat 3D me zo weinig in de weg zat.
Het verhaal
Major Mira Killian (Scarlett Johansson) is als slachtoffer van een terroristische aanslag binnengebracht in een high-tech laboratorium, waar al snel bleek dat haar lichaam het niet ging redden. In de openingsscène zien we direct hoe haar hersenen worden getransplanteerd naar een cybergenetically enhanced skelet, en als ze wakker wordt is ze de eerste in haar soort: repareerbaar als een robot, maar met de denkkracht en ‘compassie’ van een mens. Een jaar later is ze een soort top-politieagent van Section 9, een speciale afdeling van het Japanse ministerie van defensie. Bij een ogenschijnlijke routineklus komt ze erachter hoe topwetenschappers van Hanka, het bedrijf dat ook haar lichaam heeft gemaakt, afgemaakt worden, en al snel blijkt hier de mysterieuze Kuze achter te zitten.
Samen met collega Batou (Pilou Asbæk) en baas Aramaki (‘Beat’ Takeshi Kitano!!) weten ze het net rondom Kuze steeds meer te sluiten, maar door wat ‘storinkjes’ in Majors blikveld begint ze langzaam wat te twijfelen aan haar opdracht. Zeker ook omdat deze Kuze net zo goed geïnteresseerd is in haar, en aan zo’n beetje alles wat Dr. Ouelet (Juliette Binoche) aan Major vertelt heeft lijkt wel iets dubbelzinnigs te zitten. Kan Major haar eigen geheugen, verhaal en identiteit wel vertrouwen, of is vrijwel niets wat het lijkt, in die prachtig door ‘onze eigen’ Jan Roelfs vormgegeven wereld van New Port City..?
Te vaak (maar wel prachtig) gerecycled..?
Terwijl ik bovenstaande zo typ, kom ik er wederom achter dat ik dit verhaal iets teveel herken uit andere films. Mogelijk dat veel van die andere films juist schatplichtig zijn aan Masamune Shirows originele comic, en dat ik daarom af en toe het gevoel had dat het uiteindelijk niet zo origineel was. Maar door die geweldige production design, richting het einde thematisch gezien ook passend geëvolueerd, is het wel stevig genieten hoor. Daarnaast hebben ze, door een slimme vondst van de schrijvers, goed geanticipeerd op de te verwachten whitewashing-kritiek dat Johansson gekozen werd voor de hoofdrol in een Aziatisch verhaal, en met een beetje goede wil zou je daar juist zelfs iets scherps in kunnen zien richting de nog altijd culturele dominantie van westers entertainment. En mogelijk moet ik ook wel wat oppassen om films teveel langs m’n persoonlijke ‘spirituele’ meetlat te leggen, maar toch vind ik het wel jammer dat schrijvers van zo’n film, die een jaar of 20-30 (?) in de toekomst gezet is, bijvoorbeeld dit geweldige artikel over kunstmatige intelligentie niet gelezen hebben. Want zeker Kuze’s plannen (die van mij in een vervolg wel verder uitgewerkt zouden mogen worden) deden me wel in die richting denken. Maar op dat vlak intrigeerde het verhaal toch niet zoveel als waar ik – mogelijk ook wel onterecht hoor – op hoopte.
Crew & cast
Nu is er ook een opvallend ‘licht’-ervaren schrijversduo op deze toch groots opgezette film gezet. William Wheeler schreef eerder Lasse Hallströms The Hoax (met Richard Gere), daarna wat afleveringen van de serie Ray Donovan, twee Mira Nair-films (waaronder haar laatste: Queen of Katwe) en het aankomende The LEGO NINJAGO Movie, terwijl Jamie Moss’ enige noemenswaardige schrijfcredit die voor David Ayers Street Kings uit 2008 is, plus dat hij het vervolg van Safe House heeft geschreven (dat volgend jaar uit komt). Daarnaast is de film geregisseerd door Rupert Sanders, die een paar jaar geleden Snow White and the Huntsman regisseerde. En dat alles lijkt toch best gedurfd van de studio achter de film, of zouden ze juist wat minder ‘grote’ namen gekozen hebben om zelf iets meer de touwtjes in handen te kunnen hebben? Op crew-vlak moet ik zeker Jan Roelfs nogmaals noemen, want het zou me niet verbazen als hij voor deze film volgend jaar z’n derde Oscarnominatie zou gaan ontvangen voor de production design. Eerder werd hij al genomineerd voor Gattaca en Orlando…
Scarlett Johansson is en blijft een prachtige vrouw, en hier is haar schoonheid ook redelijk functioneel, naast dat ze natuurlijk het grote publiek naar de bioscoop moet lokken. Beetje oppervlakkig om zo over zo’n begenadigd actrice te praten natuurlijk, maar dat is haar functie hier grotendeels wel. In Lucy en The Avengers zagen we haar actiekwaliteiten natuurlijk al, iets wat ze hier af en toe combineert met wat overdreven robotachtig lopen. Asbæk speelde eerder al met Johansson in Lucy, en mogelijk zou je een connectie kunnen vinden uit het feit dat hij in dezelfde Deense hoofdstad is geboren als waar Johanssons vader oorspronkelijk vandaan komt? Vet trouwens om Kitano in deze film te zien. Zelf maakte hij prachtige films als Hana-Bi en Zatoichi en was hij ooit gruwelijk kritisch op Tarantino’s Kill Bill-films, dus dat hij hier als het ware z’n zegen lijkt te hebben gegeven door mee te doen (compleet met z’n zo kenmerkende tics), dat zegt mogelijk wel wat…
Final credits
Ja, als ie op identiteitsvlak zo interessant was geweest als ik had gehoopt, dan was dit de top-blockbuster van het jaar geweest voor mij. Nu is het ‘enkel’ een hele vet gemaakte adaptatie die Manga-serie van eind jaren 80, begin jaren 90, die jou waarschijnlijk ook heerlijk escapisme zal bieden. En eerlijk gezegd verwacht ik niet dat échte fans van de serie en eerdere film teleurgesteld zullen zijn. Juist omdat het geen kopie is van die animaiefilm, maar het verhaal/plot toch wel geüpdatet is naar deze tijd.
Nu maar hopen dat ze in een eventueel vervolg daarin een (nog wat) gedurfder stap mogen zetten…