T2 Trainspotting (2017)
Damn, waar direct na afloop m’n eerste aantekeningen echt wel positief waren, bekroop me ook vrijwel direct het gevoel dat als ik wat meer afstand zou nemen – wat soms nodig is om zulke recensies te schrijven – ik waarschijnlijk steeds kritischer zou worden op deze Trainspotting-reünie. En inderdaad, dat is behoorlijk aan het gebeuren sinds ik zojuist begon met het uitwerken van m’n aantekeningen en het schrijven van deze woorden.
Fijn, zo’n nostalgische terugblik, maar T2 Trainspotting bevat geen scènes waarmee ik over twintig jaar een glimlach op je gezicht kan toveren door slechts één woord te zeggen. Zoals dat met woorden als “toiletscène“, “babyscène“, “glasgooiscène” en “lakenongeluk” wel gebeurt in combinatie met het terugdenken aan het origineel. Dus die ‘vetheid’ ontbreekt hier nogal. En waar de trailer nog doet vermoeden dat ook deze film een stevige maatschappijkritiek in zich heeft (“Choose Instagram, Facebook and twitter and see who cares…“), daar ontbreekt die ook vrijwel volledig. Ja, de échte fans van het origineel zullen deze wel moeten zien, maar ik denk dat meerderen ook teleurgesteld zullen zijn, plus dat deze film voor een nieuw publiek waarschijnlijk niks aan en/of onbegrijpelijk is…
Het verhaal
Twintig jaar nadat Mark Renton (Ewan McGregor) z’n maten Begbie (Robert Carlysle), Sick Boy (Jonny Lee Miller) en Spud (Ewen Bremmer) naaide door de 16.000 pond, die ze hadden verdiend met de verkoop van twee zakken heroïne, te jatten en er uiteindelijk mee in Amsterdam terecht te komen, krijgt hij een hartaanval op een loopband. Vanwege een later pas geopenbaarde reden keert hij terug naar Edinburgh, om door te reizen naar Leith: het plaatsje waar Sick Boy inmiddels het café van z’n tante runt, Spud weer teruggevallen is in z’n heroïneverslaving en Begbie heel toevallig zichzelf net bevrijdt uit de gevangenis, waar hij sinds het einde van het eerste deel in vertoefde.
Het zal niet als verrassing komen dat Sick Boy en Begbie niet blij zijn met de terugkeer van ‘Rent Boy’, maar waar Sick Boy via een ingenieus plan nog wel denkt iets van een slaatje te kunnen slaan, daar is Begbie natuurlijk ongecontroleerd furieus. Die twintig jaar in de gevangenis hebben hem niet vergevingsgezinder gemaakt, dus hij gaat op zoek naar Renton, eigenlijk om hem direct te vermoorden. Sick Boy speelt daar een aardig vuil spelletje in, terwijl Spud (die zijn deel van die 16.000 pond wél kreeg van Renton) er wat tussenin zit, en z’n verslaving langzaam weet om te buigen in het schrijven van vele verhalen. Want daarmee imponeert hij ten eerste enkel Sick en Rent Boy’s vriendinnetje Veronika (Anjela Nedyalkova), maar daar lijkt hij toch wel talent in te hebben. Maar ja, het ongeleide projectiel Begbie zal niet rusten totdat hij wraak heeft genomen…
Lege nostalgie
Nee, meer zit er eigenlijk niet in. Ja, Diane (Kelly – Boardwalk Empire – Macdonald) komt in anderhalve scène voorbij, maar is inmiddels allang verder gegaan met haar leven. Net als Gail, Spuds ex. En dat uiteindelijk Veronika een flinke rol heeft in de resolutie van het verhaal, daar zou je ergens nog iets interessants uit kunnen halen, maar dan moet ik zeker typen dat dat waarschijnlijk mijn interpretatie is. Net zoals ik het wel mooi vond hoe er omgegaan wordt met het ouder worden (de mannen zijn een jaar of vijf ouder dan ik; iets wat ze in 1996 natuurlijk ook al waren); daar zit ook een groot deel mijn interpretatie in. Waar ik even hoopte op meer was toen Begbie aan z’n zoon liet zien dat hij wel door had waar z’n probleem lag, maar dat wordt ook te makkelijk enkel gezegd. Ja, hoe meer ik typ, hoe meer ik iets van vulling/substantie mis.
In een interview zag ik dat deze film “1000% voor de fans” is gemaakt (aldus Carlysle), en inderdaad: veel verhaallijntjes worden sequeltechnisch netjes opgelost. Maar het lijkt wel alsof regisseur Danny Boyle dacht dat dat genoeg was, want ‘meer’ dan nostalgie zit er eigenlijk niet in de film. De verwachting die de trailer opriep, door Rentons hele “Choose life..!“-monoloog op onze hedendaagse social media-gebruik en werkethiek te projecteren, die wordt in de film eigenlijk totaal niet ingewilligd. Voelt een beetje alsof de film, net als z’n hoofdkarakters, het een beetje opgegeven heeft…
Cast & crew
Ik meende de hele film dat ik Veronika ergens van herkende, of mogelijk wilde herkennen. Zij is wel de fijnste verschijning in deze film, maar als actrice bleek ik Anjela Nedyalkova toch niet te kennen, mede doordat ik Joost van Ginkels The Paradise Suite (nog) niet gezien heb. Daarin speelde ze namelijk één van de hoofdrollen. Het ‘probleem’ van Ewan McGregor is dat hij misschien wel te succesvol is geworden na het eerste deel. Want is hij niet gewoon een te bekend acteur is om, zonder extra ‘opzet’/introductie, nog geloofwaardig te zijn als onze rauwe protagonist, iets waar Robert Carlysle een stuk minder moeite mee heeft? Al zet Carlysle ook een beetje een simpele slechte vader neer, als in: niet rauw/menselijk slecht, maar archetypisch iets te simpel. En waarom Jonny Lee Miller nooit écht is doorgebroken, zoals McGregor dat dus wel deed, daar heb ik nog altijd niet echt een antwoord op gevonden. Niet dat hij een topacteur is, maar hij heeft toch wel meer charisma dan menig acteur die in Hollywood veel meer succes heeft. Overigens blijft Ewen Bremmers Spud wel het best gelukte karakter. Zijn mix van sulligheid, hoop, verslaving, peer pressure-gevoeligheid maar ook algehele ‘goedheid’ werkt twintig jaar later nog altijd erg goed.
Scenarist John Hodge, waarvoor dit de vijfde samenwerking met regisseur Danny Boyle betekende (na hun debuut Shallow Grave, Trainspotting, A Life Less Ordinary en The Beach), schreef twee jaar geleden ook het scenario voor de Lance Armstrong-film The Program. Maar waar hij in 1997 zijn adaptatie van Irvine Welsh’ boek nog zag leiden tot een Oscarnominatie, durf ik m’n hele spaarrekening wel te zetten op de voorspelling dat dat met deze tweede film niet gaat gebeuren. En hoe meer ik typ, hoe meer de gedachte zich aan me opdringt dat Danny Boyle mogelijk toch wel spijt gaat krijgen dat hij is gezwicht voor de decennialange vraag naar een vervolg op zijn culthit uit de jaren 90…
Final credits
Terwijl de muziek in de film wel een prachtige mix van herkenning en ‘hipheid’ in zich heeft, waarbij de ‘planning’ van de muziek in de film extra aandacht/credits verdient. Maar qua maatschappijkritiek is T2 Trainspotting veel te makkelijk, waarbij zich wederom een aan ouder worden gekoppelde gelaten- en onverschilligheid lijkt te openbaren. Maar mogelijk zijn Danny Boyle en z’n team niet meer de juiste partij om kritiek van te verwachten, iets wat afgelopen zondagavond tijdens de uitreiking van de BAFTA’s (de Britse Oscars) niet van toepassing bleek op Ken Loach, maker van het prachtige I, Daniel Blake.
Niet dat ik écht diepgang verwachtte hoor, en ik ben in die twintig jaar ook zeker wel kritischer geworden hoor, maar ik vrees toch dat Boyle en kornuiten vooral blij waren om de karakters en hun ruzies (plottechnisch) weer goed in elkaar te laten schuiven. En dat daar hun focus meer op lag dan op het maken van een net zo vette én maatschappijkritische film maken als het origineel ooit was. Want dit zal nooit zo’n indrukwekkend vette film worden voor hedendaagse jongeren, zoals het eerste deel dat wel voor een heel groot deel van mijn generatie was.
Jammer!