Big Eyes (2014)
Dat ik hieronder aan flink wat namedropping doe zegt wel wat, want heel ‘diep’ hoef ik niet echt te gaan in deze recensie van deze opvallend ‘gewone’ film in Tim Burtons oeuvre. Want ook al werkte hij voor het eerst weer samen met het enorm variërende schrijversduo Scott Alexander en Larry Karaszweksi en gaat ook deze film over kitscherige ‘kunst’, Big Eyes komt verder niet in de buurt van het geweldige Ed Wood. Hoe interessant het verhaal ook is en hard Amy Adams ook haar best doet (ze won er zelfs een Golden Globe voor), Christoph Waltz is deze keer echt té aanwezig, hoezeer dat ook bij z’n rol past. En ergens voelt het alsof Waltz teveel de aandacht en energie van de film naar zich toetrekt, waardoor Burton vrijwel nergens ‘meer’ doet dan enkel rechtlijnig verhalen over een zeer opmerkelijke kunstanekdote…
Het verhaal
En die anekdote gaat over Margaret Keane (Adams), die in de jaren 50 van de vorige eeuw het moedige besluit nam om met haar dochtertje haar benauwende huwelijk te ontvluchten en haar geluk in San Francisco te gaan beproeven. Als alleenstaande moeder mocht ze in die tijd allang blij zijn dat ze überhaupt ergens een baan kreeg, en als ze in een parkje – waar ze met haar nogal in het oog springende schilderijen exposeert – de enigmatische Walter Keane (Waltz) ontmoet, blijkt al snel dat een relatie en zelfs huwelijk met deze innemende verkoper haar leven een stuk makkelijker zal maken. Maar is dat wel zo..?
Walter is zelf ook schilder, en het lukt hem om zijn schilderijen (straattaferelen in het naoorlogse Parijs) met die van z’n vrouw te exposeren in de nachtclub van Enrico Banducci (Jon Polito). Margaret is zo trots op haar nieuwe huwelijk dat ze haar schilderijen ook met “Keane” tekent, maar dan wordt ineens één van haar schilderijen verkocht, juist omdat de titulaire grote ogen, waarmee alle kinderen in haar schilderijen behept zijn, dus nogal opvallen. Door een initieel mogelijk ook oprecht leugentje doet Walter echter net alsof hij ook die schilderijen gemaakt heeft, en omdat “lady art” in Walters ogen niet verkoopt, gaat Margaret daar maar in mee, verliefd als ze is. Maar langzaam maar zeker gaat deze leugen steeds meer aan Margaret knagen. Het succes van haar schilderijen (en reproducties) is echter zó groot, dat ze al snel een grote villa kunnen betrekken, en dan voelt Margaret al dat ze volledig meegezogen is in dat moeras van leugens, waar Walter zich wonderwel goed in thuis voelt. Maar hoe gek is die Walter eigenlijk écht..?
Waargebeurd!
Inderdaad, het meest opmerkelijke aan Big Eyes is dat het gebaseerd is op waargebeurde feiten. Walter refereert ook vaker aan Andy Warhol, die volgens hem zijn idee van reproducties keihard heeft gejat. Opmerkelijk gezien Walters eigen doen en laten in de film, en in de manier waarop hij iedereen eigenlijk om de tuin leidt zit zeker ook één van de grootste krachten van de film. Maar het is toch vooral Adams die Margaret op zo’n manier neerzet dat je toch ook wel redelijk meegezogen wordt in het verhaal. Natuurlijk beschikt Adams ook over die ideale blik waarmee ze zowel onmacht als medelijden oproept, waar toch nog altijd iets van vastberadenheid en hoop achter schuilt. Misschien is het daarom wel extra jammer dat Waltz zoveel aandacht naar zich toetrekt, door z’n rol flink over the top te spelen. Ik kan me namelijk goed voorstellen dat je dat op een gegeven moment niet meer trekt, of het nou functioneel is of niet. Als je hierdoor Waltz echter afschrijft als acteur die ook niet méér zou kunnen – in principe zijn veel van z’n rollen uitvergrotingen van z’n rollen in de Tarantino-films Inglourious Basterds en Django Unchained – dan raad ik je Roman Polanski’s Carnage of Terry Gilliams The Zero Theorem aan, waarin hij wel degelijk toont ook serieuzer te kunnen spelen.
Cast & crew
Naast Adams en Waltz vallen zeker ook Jon Polito, Jason Schwartzmann, Terence Stamp en Danny Huston op. Die laatste twee vooral ook vanwege hun imponerende stemmen, terwijl Polito één van de hardest working men in Hollywood is. Ik ken hem vooral uit de 90-ies TV-serie Crime Story, terwijl hij ook in veel van de wat oudere films van de Coen-broers te zien was. En Schwartzmann speelt een heerlijk sarcastische en elitaire galeriehouder, die natuurlijk niets moet hebben van de kitscherige schilderijen van Keane, waarvan hij de ogen afdoet als “big stale jelly beans“. Maar misschien is het meest opmerkelijke cast-feit van Big Eyes wel dat Johnny Depp en/of Helena Bonham Carter eens een keer niet ten tonele verschijnen.
Zoals ik al zei: Burton werkte voor deze film weer samen met Scott Alexander en Larry Karaszweski, en hun enorme variatie in films waarvoor zij (veelal samen) het scenario schreven blijkt wel uit de volgende opsomming. In chronologisch omgekeerde volgorde werkten ze namelijk aan de John Cusack-thriller/horror 1408, de tieneractiekomedie Agent Cody Banks, de aardig mislukte Norm McDonald-komedie Screwed, de prachtige Andy Kaufman-biografie Man on the Moon (met Jim Carrey), het rebelse en licht sociaal-geëngageerde The People vs. Larry Flynt en dus aan Burtons Ed Wood, terwijl ze ooit ‘doorbraken’ met de Problem Child-franchise.
Final credits
Normaliter geef ik nooit cijfers, maar als ik dat hier wel zou doen, dan zou ik op een kleine 7 uitkomen. Vooral vanwege Adams spel en het zo opmerkelijke verhaal, dat de film eigenlijk sowieso boeiend is voor mensen met een interesse in vrij recente (Amerikaanse) kunstgeschiedenis. Kijk ‘m niet enkel omdat je groot fan bent van Burtons eigenzinnige films, want verder dan een enkele scène waarin een overspannen Margaret haar geschilderde ogen ook ineens in de mensen om haar heen gaat zien, gaat de weirdness hier niet. En niet dat dit verhaal meer rariteiten nodig had – Waltz trekt de film op dit vlak juist wat uit balans – maar er zaten flink wat aanknopingspunten in het verhaal waarmee de film een stuk mooier gedramatiseerd had kunnen worden. Zodat ie – een week nadat ik ‘m zag – nog veel sterker zou zijn blijven hangen dan nu het geval is…