The Lone Ranger (2013)
Volgens mij is het grootste ‘probleem’ van The Lone Ranger niet de lichte onbalans in Verbinski’s regie (‘genre-onconventionaliteit’ is toch ook één van z’n kenmerken?), maar het feit dat het teveel een herhaling van zetten lijkt. Want naast de producent, regisseur en hoofdrolspeler zijn ook de schrijvers van Pirates of the Caribbean terug. Maar qua combinatie van avontuur en humor zijn de (eerste!) Pirates-films beter, en qua western-‘Deppsurdisme’ werkte de formule beter in Rango. Niet dat The Lone Ranger echt een slechte film is en zo hard neergesabeld moet worden zoals dat in Amerika gebeurde, maar je hebt vrij veel al gezien, maar dan niet zo volgepropt in iets waarvan je voelt dat het ‘episch’ moest worden.
En toch is de film behoorlijk vermakelijk, bevat ie vele referenties naar andere films/westerns en biedt ie voldoende eyecandy om je popcorn bij te verorberen. Maar waarom worden er zoveel interessante thema’s aangehaald waar dan vrijwel niets mee gedaan wordt? Of toch wel..?
Het verhaal
Allereerst: The Lone Ranger wordt vrijwel volledig in flashback vertelt aan een jochie op een Wild West-parkje in het San Francisco van 1933. Waarom voor dit inkaderen is gekozen is één van de zaken waardoor ik de vorige alinea met twee vraagtekens afsloot, maar daarover verderop mogelijk meer. Het verhaal dat we willen zien is namelijk dat van John Reid (Armie – The Social Network – Hammer), die als kersverse openbaar aanklager terugkeert naar Colby, Texas. Het is 1869, dus het Wilde Westen is in full swing, met de aanleg van een spoorlijn van kust naar kust als rode draad in het verhaal. Want dat moet Amerika toch dat machtige land maken dat het uiteindelijk werd, ook al moesten daarvoor nogal wat indianen verjaagd/-moord worden? Ik neem aan dat je de link met de huidige Amerikaanse politiek wel direct aanvoelt, want heel erg subtiel wordt die niet gelegd…
Maar op de trein wordt ook een zware crimineel (William Fichtner) vervoerd, die als soort van PR-stunt in Colby opgehangen moet gaan worden. Natuurlijk wordt hij door z’n posse bevrijd, en in dezelfde actie wordt ook een nogal weirde indiaan (Johnny Depp) bevrijd, en voordat John het door heeft zit hij ook letterlijk met deze Tonto opgescheept. Veel verwikkelingen later is dat wat je al verwachtte zover: John en Tonto moeten samen het kwaad te lijf gaan, in al hun hoedanigheden. En dat Tonto John in de tussentijd via allerlei spirituele be(z)weringen heeft overtuigd dat hij een spirit walker is en vanuit dat gegeven als ‘Lone Ranger’ het kwaad dient te bestrijden, daarin zit één van de interessantste thema van de film verscholen. Maar helaas: ook dat raakt wat ondergesneeuwd…
‘Deppsurdisme‘
The Lone Ranger is een stuk ‘rustiger’ dan ik had verwacht, ondanks een aantal hele vette actiescènes. Toch lijken Bruckheimer c.s. 2,5 uur als de ideale filmlengte te zien, want zo lang duurde de Pirates-films ook allemaal ongeveer. Ik voelde op 2/3 van de film dan ook wel een inkakmoment, en het feit dat ik ‘m in een nachtvoorstelling draagt hier maar ten dele aan bij. Er wordt namelijk ook nogal ruim de tijd genomen voor het introduceren van de karakters, en dat versterkt het gevoel dat men weer een nieuwe franchise tracht op te starten. Maar belangrijker: het versterkt de onbalans ook behoorlijk.
Want op een aantal iets te plotterige zaken na was er met ’t script niet zoveel mis, buiten het feit dat het qua formule wel wat bij elkaar is gejat. Maar het is de stijl die wat hapert, want waar Verbinski in z’n Pirates-films die balans veel beter weet te vinden (mogelijk omdat piratenfilms een wat minder ‘gezet’ genre vormen, terwijl de western wel wat archetypischer is?), daar is het eigenlijk wel grappig of in elk geval opvallend dat in dat licht één van Verbinski’s vorige films veel beter rendeert met die mix van actie, gunslingin’ en Depp-absurdisme. Inderdaad, ik heb het over de Django-hommage Rango (nee, niet die van Tarantino!). En misschien dat daar ook wel het grootste ‘probleem’ van de film ligt: het is wel een ’11-vingers-in-de-neus-rol’ voor Johnny Depp, en mogelijk is het feit dat Tonto hier eigenlijk de hoofdrol voor zich opeist wel de grootste reden voor de disbalans.
Referenties en kadrering
Heel goed ben ik er niet in, maar ik denk dat échte western-buffs flink wat referenties naar andere westerns (en films) zullen ontdekken, zowel qua ‘geleende’ scènes als qua muziekkeuze. Hans Zimmer refereert in één scène bijna letterlijk aan Morricone’s Once Upon a Time in the West-score, maar je voelt op meerdere momenten links met klassiekere films. Ook qua vertelstructuur wordt er aardig ‘gejat’ van andere films, want die kadrering is vergelijkbaar met bv. The Big Lebowski (deed Rango dat trouwens niet ook al?), maar het heeft ook een wat Oz the Great and Powerful-achtig gevoel. En het lijkt alsof hier wel degelijk een reden voor is, maar welke dat is, dat is me niet duidelijk. Het is niet zo scherp als in Oliver Stone’s Alexander. Maar doordat het mij dus niet duidelijk is, voedt het ook mijn gevoel dat het ietwat in dienst staat van de mogelijke ‘franchisisering’ van onze helemaal niet zo eenzame Ranger.
Thematiek
Maar mogelijk wil Verbinski wel iets teveel ‘epische’ elementen in het verhaal gooien. Mogelijk dat hij met deze manier van kadrering wel iets wil zeggen over hoe oude wijsheden niet verloren zijn gegaan, maar dat er door onze ‘vooruitgang’ als ‘beschaving’ geen ruimte meer voor is..?
En zo worden er (te)veel serieuzere thema’s aangehaald, waar het dan ook helaas wel bij blijft. En die anti-kapitalistische (of in elk geval anti-corporate America) boodschap ligt er wel erg dik bovenop. Maar is dat juist positief, om zo het grote publiek ‘scherp’ te blijven houden, of levert het juist het gevaar op dat – door het er zo dik bovenop te leggen – men deze boodschap juist niet meer serieus neemt en daarmee dus ook ondermijnt? En hoe cynisch kun je dan worden als je dat koppelt aan mijn gevoel dat deze film een opzetje voor een gruwelijk commerciële franchise had moeten worden..?
Final credits
The Lone Ranger lijdt behoorlijk onder z’n eigen ambities. Ook al zijn de visual effects veel beter dan ik na de trailer verwachtte – ze schijnen zelfs twee echte locomotieven te hebben gebouwd om minder CGI te hoeven gebruiken – in een film met een 250 miljoen dollar-budget mag je in 2013 wel perfectie verwachten, maar dat krijg je niet. En echt grensverleggend of -opzoekend is het ook nergens.
En qua onbalans: de flauwe grapjes zijn iets te flauw, wat af en toe wel weer wat magisch-realisme biedt (vooral de scènes met Silver, het paard van onze Ranger), maar uiteindelijk is dat ook een teken dat ze mogelijk iets té graag een overvolle epische western wilden maken, waar ze dan ook nog alle ervaring uit de Pirates-films en Rango wilden stoppen, inclusief Johnny Depp in volle glorie. Al biedt Tonto’s backstory juist genoeg aanknopingspunten om een hele film aan op te hangen. Een film die deze van oorsprong Arendsoog-fan misschien wel veel liever had gezien…