Submarino (2010)
Toen ik gisteren bij de videotheek met iemand over Submarino praatte, en eigenlijk ook daarin m’n lichte teleurstelling wilde uiten, kwam ik erachter dat de film veel meer indruk op me had gemaakt dan ik in eerste instantie dacht. Okay, de metaforen die Thomas Vinterberg in deze film gebruikt zijn niet zo subtiel, maar terwijl ik erover praatte voelde ik wel ineens dat die metaforen misschien niet de diepste laag van de film vertegenwoordigen…
Eigenlijk moet ik beginnen met vertellen dat ik aan het begin van de film twee verkeerde aannames maakte, waardoor ik direct meer afstand nam van de twee broers die de film dragen. De grofheid van hun acties was too much (maar dan wel door mijn ‘verkeerde aanname’), misschien wel mede ingegeven door de tekst op de DVD-hoes: “De KEIHARDE comeback van Thomas Vinterberg“. Maar eerlijk is eerlijk: eigenlijk best een domme ‘fout’ van mij, die verkeerde aannames…
Okay, aan het begin van de film gebeurt dus iets heftigs, dat het leven van Nicolaj en z’n broer volledig zal blijven beheersen. We zien de jongens eerst als 10-12 jarigen, en niet veel later zien we wat er van hen geworden is. Nicolaj is net ontslagen uit de gevangenis en verdrinkt z’n pijn letterlijk in halve liters bier. Z’n broer is inmiddels vader van een lief jochie, maar worstelt met een heroïneverslaving. Beide verhalen worden na elkaar getoond, wat hier wel goed werkt. Het trucje dat hij hiermee uithaalt werkt voor sommigen wel, maar ook als je het door hebt wordt de film gelukkig niet minder.
Nicolaj is compleet eenzaam, en op de begrafenis van hun alcoholistische moeder komen ze elkaar weer tegen. De erfenis verandert het leven van z’n broer letterlijk, waar de figuurlijke erfenis hun leven altijd al heeft bepaald. Nicolaj is echter nog bevriend met de seksueel gefrustreerde broer van z’n ex-vrouw, en ook aan dat gegeven merk je de kracht van het verhaal. Nicolaj is eerder een resultaat van z’n omgeving dan dat hij zelf een identiteit heeft ontwikkeld…
Shit, ik merk dat ik van alles aan het typen ben dat ik niet direct uit de film haalde, maar wat ik hier nu uit m’n vingers voel glippen. Waarschijnlijk klopt het wel ‘in mijn wereld’, maar inderdaad: het is allemaal mijn interpretatie. Dat een film mij dit echter ‘laat doen’, dat wil wel wat zeggen over de kwaliteit van de film. Ook al denk ik niet dat ik Submarino beter vind dan Vinterbergs doorbraakfilm Festen. Daarvoor was ie net niet subtiel genoeg. Daarnaast voelde er één moment ‘geconstrueerd’ aan, als in: neem aan het begin van de film iets ‘raars’ aan, omdat het anders aan het eind niet gebruikt kan worden in de ‘climax’. En dat heeft niets te maken met één van mijn verkeerde aannames, helaas…
Maar wel: wat een acteerwerk van Jakob Cedergren..! En waarom konden we er bij de ’theek gisteren bijna niet over ophouden? En waarom z’n rechterhand? En waarom noem ik z’n broer niet bij z’n naam…?
Inderdaad: deze film doet veel meer dan tien mainstream-films bij elkaar.
Ik vond m prachtig. Ik had ook niet verwacht dat ie net zo goed zou zijn als Festen want dat lijkt me praktisch onmogelijk. Half zo goed is al heel goed, en deze is natuurlijk nog véél meer als half zo goed. Een auto is per definitie ook niet slecht als ’t geen Ferrari is.
Sommige elementen van Submarino deden mij erg denken aan dingen die ik in mijn eigen leven heb meegemaakt of van dichtbij heb gezien waardoor ik de film misschien nog pijnlijker ervoer als sommige mensen waarmee ik over deze film gesproken heb, maar iedereen vond hem in ieder geval erg goed tot nu toe.
Festen was inderdaad een stuk subtieler, maar de wereld waarin deze broers leven is natuurlijk sowieso veel minder subtiel als het (zogenaamd) beschermde wereldje waarin de hoofdpersoon uit Festen is opgegroeid. Om nog maar niet te spreken van hoe subtiel de vreselijke geheimen daar zo lang verborgen moeten zijn gehouden.
Al met al is Submarino gewoon een retegoede film die ik iedereen die van stevig drama houdt direct aanraad.